menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Pax-Amerikana ve Türkiye / Şara’nın Alevi Açılımı

27 8
17.12.2025

Unipolar Pax-Amarikana (Tekelci Amerika Barışı veya Hegemonyası). ABD’nin, kökleri daha eskiye dayanır ama özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra aleme ilan ettiği bir “ABD tekelci önderliğinde dünyada barış” doktrinidir. Geleneksel Avrupa devletleri ama özellikle İngiltere ve Fransa hegemonyasına meydan okuyan bir siyasi, askeri ve ekonomik bohçadır. Dönemin Devlet Reisi İsmet İnönü’nün Türkiye’yi İkinci Dünya Savaşı dışında tuttuğu kısmen doğrudur. Zira “Savaş Dışında Kalma” kararını sağlayan Unipolar Pax-Amerikana doktrinini İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra hayata geçirmek isteyen ABD’dir. Ve ABD’nin bu doktrini için coğrafyamızda ve uzak doğu Asya’da esaslı “stratejik müttefiklere, dostlara, işbirliği yapacak hükûmetlere ve doktrine hizmet edecek yandaşlara” ihtiyaç duyulmaktadır. İngiltere’nin dünya hegemonyası koltuğunu isteyen ABD’nin, İngiltere’nin Türkiye planlarını boşa çıkardığı ve Türkiye’yi kazandığı en bariz hadise 4-7 Aralık 1943 Kahire Konferansıdır.

Daha önce kasım ayında “Milliyetçi Çin Hükûmeti” lideri General Çan Kay Şek ile yapılan görüşmelerde Çin müttefik devletlerin planlarında nasıl davranması gerektiği kararlaştırılmıştı. Şimdi sırada Türkiye vardı. Kahire görüşmeleri esnasında Türkiye’yi Hitler Almanyası’na karşı savaşa sokmak isteyen İngiltere Başbakanı Churchill’e karşı ABD Başkanı Roosevelt, İnönü’nün savaşta tarafsız kalmasını ister. Zira Türkiye, Hitler’in yanında olması ve kaybetmesi halinde işgal ve yaptırımlara Almanya gibi maruz kalacaktı. Bunun acılarını Birinci Dünya Savaşı sonrasında yeterince tatmıştık. Hitler Almanyası’na karşı savaşa girmesi halinde Türkiye, Yunanistan ve Bulgaristan gibi Alman orduları tarafından işgal edilebilir ve bu işgale karşı savaşmak için Sovyet Rusya Kızıl Ordusu Türkiye’ye girebilir ve savaştan sonra aynen Almanya’da olduğu gibi Türkiye, Kızıl Ordu’nun hâkimiyetinde çok farklı bir kaderi yaşayabilirdi.

Ancak küçük bir sorun vardı. Hitler Almanyası’na savaş ilan etmeyen ülkeler de cezalandırılacaktı. Buna da çareyi ABD sundu. Savaşın bitimine az kala ABD........

© Aydınlık