Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği’nin (UTİKAD) Ocak 2025’te bildirdiğine göre; Çin’den Avrupa’ya taşınan yıllık 10 milyon konteynerin �’sı denizyolu, %4’ü ise demiryolu ile taşınmaktadır. Avrupa’ya demiryolu ile yıllık 400.000 konteyner de, aslında Çin’in iç kesimlerindeki fabrikalarda üretildikleri için zorunlu olarak gemi yerine, tren vagonlarına yüklenmektedir. Yoksa, denize yakın olsaydı, bahsedilen 400.000 Çin konteyneri de, tren vagonları yerine gemilere yüklenirdi. Denizler kurumadığı veya güçlü bir deniz ablukası ile karşılaşılmadığı sürece, ucuz deniz yolu taşımacılığı vazgeçilmezdir.

Peki Çin’den Avrupa’ya gönderilen yıllık 10 milyon konteynerden 400.000’i, “Türkiye’den geçen Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu yani ‘Orta Koridor’ ile mi, yoksa Rusya’dan geçen Trans-Sibirya Demiryolu Hattı ile yani “Kuzey Koridor” ile mi taşınıyor?” Bakalım…

Son yazılarımda, Türkiye’de dış ticarete konu olan taşımacılıkta demiryolu kullanımının ağırlık bakımından, ihracatta %0,85; ithalatta da %0,32 oranında ve ezici çoğunlukla Avrupa yönlü olduğunu yazmıştım. Sınır aşan demiryolu taşımacılığımız, 2023’te toplam 2,2 milyon ton yük taşıyabilmiş. Açıkçası komik bir rakam…

2017’de “Pekin’den Londra’ya” sloganı ile davul-zurna çalınarak açılan yıllık 6,5 milyon ton kapasiteli Bakü-Tiflis Kars Demiryolu ile taşınan yük miktarı nedir? UTİKAD raporlarına göre, Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu’ndan Mayıs 2024’e kadar, -yani 6,5 yıllık ilk döneminde- yalnızca 1 milyon 470 bin ton yük taşınmış. İdeal olarak 6,5 yılda 42 milyon ton taşınması planlanan Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu 1,5 milyon ton bile taşıyamamış. Anlayacağınız 2024 ortasına kadar Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu’nda yük kapasitesinin yalnızca %3,5’i kullanılmış, �,5’i atıl kalmış… Anadolu Ajansı’nın 2 Ağustos 2025’te yaptığı habere göre 2025’te de önemli bir değişiklik olmamış: Yıllık 6,5 milyon ton yük taşıma kapasiteli Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Hattı’nda 2025’in ilk 7 ayında yalnızca 0,25 milyon ton yük taşınmış. Buna göre Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Hattı’ndaki kapasite kullanımı, %6,5’e çıkabilmiş... Tonla para harcandığı hâlde, açıldıktan 8 yıl sonra bile, �,5’i ataletten kurtulamamış bir demiryolu hattına hâlâ ciddi bir performans sorgusunun yapılmayışı bile apayrı bir problemdir. Böylesi atıl bir demiryolu hattının yük kapasitesini 2030’a kadar yıllık 17 milyon tona artırma çabası ise başka bir sorundur.

Türkiye, Çin’den Avrupa’ya demiryolu ile gönderdiği yıllık 400.000 konteyneri kendi üzerinden taşıyabilmek için Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Hattı’nın, yani “Orta Koridor”un Türkiye’deki 76 kilometrelik kısmını inşa edip 2017’de işletmeye açmıştır. Fakat, rakamlardan da anlaşılacağı üzere Çin, “Orta Koridor” yerine “Kuzey Koridor”u tercih etmektedir. “Orta Koridor”dan 2.000 kilometre daha uzun olduğu hâlde Çin, neden “Kuzey Koridoru”nu tercih ediyor? Cevabı basit: Çünkü, “Kuzey........

© Aydınlık