Karadeniz, artık sadece Ukrayna–Rusya savaşının cephe hattı değil; Atlantik merkezli tek kutuplu düzenin kırıldığı, Asya’nın yükselişiyle çok kutuplu yeni adil küresel düzenin şekillendiği en kritik jeopolitik fay hattına dönüşmüştür. Savaşın sadece askeri bir mesele olduğu dönem çoktan geride kaldı; bugün gemi rotalarından enerji arterlerine, tahıl koridorlarından deniz sigorta piyasalarına kadar her alan küresel rekabetin görünür yüzüne dönüşmüş durumda. Bu nedenle, Karadeniz’de yaşanan her gelişme, sadece bölgesel değil; yeni güç mimarisinin hangi yönde şekillendiğini gösteren stratejik bir işaret niteliği taşıyor.

MIDVOLGA-2, KAIROS ve VIRAT gibi tankerlerin art arda vurulması, Batı’nın yaptırım mekanizmalarıyla sıkıştırdığı Rusya’nın “gölge filo” (Rusya’nın yaptırımları delmek için kullandığı görünmez ticaret filosu) üzerinden sürdürdüğü ticaret hattını hedef alırken, aynı zamanda Atlantik hegemonyasının deniz üzerindeki kontrol alanını genişletme girişimi olarak da okunabilir. Gemi kimliğini ve rotasını açık eden AIS sinyallerinin (gemilerin konum–rota bilgisini sürekli ileten uluslararası tanımlama sistemi) kapatılması, savaşın görünmez cephesi hâline gelirken, Karadeniz’in ticari damarlarının hedef alınması yeni adil çok kutuplu düzenin doğum sancılarını hissettiriyor. Çünkü büyük güçlerin çatışması artık sahada değil; tedarik zincirlerinde, enerji yollarında ve stratejik limanlarda da yaşanıyor.

Rusya’nın petrol ihracatının yaklaşık yüzde 20’sinin, tahıl ihracatının ise yüzde 25’inin Karadeniz üzerinden yapılması; bu bölgeyi küresel gıda ve enerji güvenliğinin kalbine yerleştiriyor. Dünya buğday ticaretinin yüzde 29’u, mısır ticaretinin yüzde 17’si Rusya–Ukrayna ekseninden sağlanıyor. FAO (Food and Agriculture Organization-Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü) Gıda Fiyat Endeksi, tahıl koridoru........

© Aydınlık