Barış planı mı Avrupa’nın savaş kışkırtıcılığı mı? |
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, Güney Afrika'daki G20 Zirvesi’ndeydi. Trump Zirveye katılmamıştı. Avrupa Trump’ın Ukrayna “Barış Planı” ile çalkalanıyordu. Üç Avrupalı lider G20 Zirvesi’nde bir araya gelerek Rusya’nın lehine olduğunu düşündükleri plana karşı ABD ve Ukrayna ile Cenevre’de bir araya gelme kararı aldılar.
Amerikalılar, Ukraynalılar ve Avrupa’nın E3ülkeleri (Fransa, İngiltere ve Almanya) ulusal güvenlik temsilcileri İsviçre'nin Cenevre kentinde bir araya geldi. Pazartesi günü de devam eden görüşmelerde, Trump'ın önerdiği barış planında Avrupa’yı dışlayan ve Rusya’nın taleplerini içeren maddelerin değiştirilmesi için çalıştılar. Batı basınına göre belli ölçüde de başarılı oldular ve plan 28 maddeden 19 maddeye düşürdüler.
Yine Batı basınına göre “ Bazı paragraflar, örneğin Rusya'nın G8'e yeniden kabul edilmesi veya ABD'nin yeniden inşa çabalarını finanse etmek için çoğunluğu Avrupa ülkelerinde bulunan dondurulmuş Rus varlıklarını kullanma imkânı sunulması gibi öneriler, tamamen silindi… Yaptırımlar, Ukrayna'nın Avrupa Birliği'ne katılması veya Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne (NATO) asla katılmaması gibi Avrupa'nın çıkarlarını doğrudan ilgilendiren konular, daha uzun vadeli tartışmalara bırakıldı”.
Le Monde gazetesinde Claire Gatinois ve Philippe Ricard’in “Ukrayna'daki savaş: Trump'ın planının köklü yeniden düzenlenmesinin ardından Avrupalılar ve Kiev'de hissedilen rahatlama ve şüpheler” başlıklı yazısında “Cenevre'deki müzakereler, ABD'nin planından AB ülkeleri ve Ukrayna için en sorunlu noktaları çıkarmayı başardı. Ancak bu olay, ağustos ayında Trump ile Putin arasında yapılan zirvenin ardından bir deja vu hissi uyandırdı. Ayrıca Avrupa'daki bölünmeleri de ortaya çıkardı” deniyor. Yazıda, Avrupalı diplomatların, 19 maddelik planın kesin olmadığı ifade ediliyor. “Planın, Rusya'ya sunulmadan önce, çeşitli ayarlamalar ve netleştirmeler için arka planda müzakerelerin devam ettiği” ifade ediliyor. Cenevre görüşmelerine E3 ülkeleri olarak adlandırılan Fransa, İngiltere ve Almanya’nın ön alarak katılması AB içinde İtalya, Macaristan ve Slovakya’nın tepkilerine neden oldu.
Ukrayna “Barış Planı” gelinen aşamada bir hayalete dönüşmüş durumda. Trump’ın önerdiği plana ne oldu? Avrupalı küreselcilerin müdahalesi ile plan ne derece ve ne kadar değişti? Veya hiç değişmedi mi? Orta da net bilgi yok. Görüşmelere katılan ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubiove Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky’nin açıklamalarına göre görüşmeler olumlu geçti ve aralarında bir anlaşma sağlandığı açıklandı. ABD Dışişleri Bakanı, orijinal planın en tartışmalı noktalarının silinmesi, Ukrayna ve Avrupa'nın güvenlik çıkarlarının daha iyi dikkate alınması için yeniden gözden geçirildiğini doğruladı.
Trump, Truth Social ağında Ukrayna ile ilgili müzakerelerde kaydedilen “olumlu ilerlemeyi” kutlayan bir mesaj yayınladı. “Birkaç anlaşmazlık noktası” kaldığını ifade etti. Trump Avrupalılar karşısında geri adım mı attı? Her ne kadar ABD içinde çelişkiler ve Trump’a karşı tutumlar var olsa da Trump’ın Ukrayna sorununda Avrupalıları dinlemeyecek kadar deli biri olduğu biliniyor. Çünkü bugün Trump ABD’si ile Avrupa’nın küreselci liderleri arasında Ukrayna’nın ötesinde çelişmeler var: Güvenliği ABD’ye bağlı Avrupa, Trump’ın Avrupa’dan askeri gücünü çekme tehdidi altında. Gümrük tarifeleriyle ticari ilişkilerindeki gerginlik sürüyor. NATO’ya karşı tutumu da başka bir konu. Yani Trump’ın gelmesiyleWashington ile Brüksel arasındaki bir güç mücadelesi var.
Cenevre’de kararlaştırılan “yeni” planın içeriğine ilişkin basına “sızan” bilgilerle durum........