İnsan uygarlığının ‘dördüncü ülkesi’

“Derin” kelimesi yüzeyden aşağıya doğru, koyu karanlığa, gizlenmişlere inilmeyi anlatıyor. Ancak birçok metinde “Derin Uzay” kavramıyla karşılaşırız. Uzay’ın koyu karanlığı ve sonsuz gizemi göklerdedir, uçmaktan başka çaremiz de şimdilik bulunmamaktır. Giden nasıl gidiyor? Gidenlerin hangi kurumları var? Hangi işbirliklerine ihtiyaç duydular? Bayrağında “Ay ve Yıldız” olan bir milletin ufkunda uzay olacaktır. Öyleyse uzaya gitmenin derin ekonomi politiğine bir göz atalım.
Dış uzay, kara, deniz ve havadan sonra insan uygarlığının "dördüncü alemidir" ve haliyle dünyadaki her devlet için önemli bir ekonomik değere ve stratejik öneme sahiptir. İnsanlığın ortak kaderini etkileyen her konuda olduğu gibi uzay da uluslararası işbirliğinin zorunlu olduğu bir alandır. İnsanlık henüz yeryüzündeki emperyalist statükodan kurtulmadan bir de üstüne uzayda bir hegemonyanın eline düşmemelidir. Çok kutupluluk temel yaklaşımdır.
Uzayda işbirliği için somut alanların başında Uzay İstasyonları gelmektedir. Sovyetler Birliğinin 19 Nisan 1971 tarihinde fırlattığı Türkçe “Selam” anlamına gelen SALYUT (1) isimli uzay istasyonu ile insanlığın uzay araştırmalarında devrimsel bir atak yaşanmıştır. Günümüzde yaşanan ise şudur, Çin kendi uzay istasyonunu (Tiangong) kuruyor, Rusya ise 2024 yılında şu an işbirliği içinde olduğu Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS)’den ayrılarak kendi uzay istasyonunu kurmayı planlıyor. Ayrıca çok sayıda “ticari” uzay istasyonunun kurulacağı yönünde haberler yayılmaktadır. 2030 yılında emekli edileceği planlanan ISS’nin de ticari faaliyetler için kiralanabileceği söyleniyor. AXIOM, ORTBITAL REEF, STARLAB, LUNAR GATEAWAY öne çıkanlardan bazıları [1].

2013 yılında Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı Xi Jinping tarafından önerilen küresel Kuşak ve Yol (Belt &Road) girişimi, Asya'dan Avrupa ve Afrika'ya uzanan antik ipek yolu ticaret rotaları boyunca ülkeler arasındaki ticari bağlantıları ve altyapı yatırımlarını arttırmayı hedeflemektedir [2]. İkinci dünya savaşı ve sonrasında yaşanan Soğuk Savaş süreçlerinin dünya genelinde oluşturduğu Batı........

© Aydınlık