Ortaklaşmacı demokrasi örneği: Büyük Britanya |
Britanya takımadasında sadece iki büyük ada olmasına rağmen tarihsel olarak dört ulusun oluşması gerçekleşti. Ancak İngilizlerin baskın iktidarından dolayı diğer ulusların kültürel ve dilsel farklılıkları bastırıldı. Sadece eski Kelt bölgeleri olan Cornwall ve Man Adası kendi özlerini korudular.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Büyük Britanya Westminster parlamentosu ve tek resmi dil olan İngilizce ile merkezi bir devletti. Farklı tarihsel ve siyasal gelişmelerden dolayı İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’da üç değişik bölgesel özerklik biçimi oluştu.
Büyük Britanya’da bölgesel özerklik ilk kez 1998’de Londra Parlamentosu tarafından yetki devri (devolution) ile ilgili üç yasa çıkarıldığında gerçekleşti. İskoçya Yasası (Scotland Act), Galler Yönetimi Yasası (Goverment of Wales Act), Kuzey İrlanda Yasası (Northern Ireland Act ). Sadece İngiltere’nin özel statüsü bulunmamakta. Yazılı bir anayasa olmaması özerklik süreçlerini hukuki güvenceden yoksun bırakırken özerkliğin genişletilmesi süreçlerini de sancılı hale getirmiş durumda.
İskoçya’da parlamento, Galler ve Kuzey İrlanda’da meclis adı verilen bölgesel oluşumlar bulunmakta. Bölgesel yetkiler emniyet ve yargıyı da kapsamakta. İskoçya’nın gelir vergisini sınırlı olarak değiştirme yetkisi var. Özerkliğin en önemli hedefi üç bölgenin etnik-kültürel kimliğini korumak. İskoçya’da 1984’de Kelt dilini kültürünü teşvik etmek için resmi bir kuruluş olan “Commun Na Gaidhlig” kuruldu. İskoçya hükümeti 2000 yılında Keltçeyi resmi okullarda güçlendirirken azınlık dillerini de özendirmeye başladı.
Yetki devri süreci Birleşik Krallık’ın İskoçya ve Galler’e özerklik için imkan sağlıyordu. Kuzey İrlanda ise uzun yıllar özellikle Katolik İrlandalı milliyetçiler ile Protestan milliyetçiler arasında etnik-politik çatışmalara sahne oldu. Katolik İrlandalılar İrlanda Cumhuriyeti ile........