İsrail'in tüm iddiaları çürütüldü: UAD'nin UNRWA kararı ne söylüyor? |
Maastricht Üniversitesi Uluslararası Hukuk Bölümünden Selman Aksünger, Uluslararası Adalet Divanının (UAD) UNRWA'nın İsrail tarafından kısıtlanmasına ilişkin danışma görüşünün ne anlama geldiğini AA Analiz için kaleme aldı.
****
Uluslararası Adalet Divanı (UAD), İsrail'in Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşlarına yönelik kısıtlamalarının hukuki sonuçlarını değerlendiren danışma görüşünde, İsrail'in UNRWA'ya yönelik eylemlerinin uluslararası hukuka aykırı olduğunu tespit etti.
İsrail Meclisi'nin 28 Ekim 2024'te BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansının (UNRWA) faaliyetlerini kısıtlayan yasaları kabul etmesi ve 31 Ocak 2025'te Doğu Kudüs'teki UNRWA operasyonlarını sonlandırması üzerine başlatılan sürecin sonunda UAD, İsrail'in yazılı beyanında dile getirdiği tüm itirazları reddederek danışma görüşünü açıkladı.
Divan, İsrail'in davanın "siyasi niteliği"nin yargı yetkisini kullanmasını engellemesi gerektiği argümanını kabul etmedi. Ayrıca Hamas'ın UNRWA'ya sızdığı ve bazı UNRWA çalışanlarının 7 Ekim'deki saldırılara katıldığını gösteren yeterli delil bulunmadığını ifade etti.
44 devletin yazılı ve sözlü beyan sunduğu süreçte İsrail bu iddiaları öne sürdü ancak Mahkeme argümanı hukuki açıdan ikna edici bulmadı. Divan, BM'nin gözetim komitesinin UNRWA'yı incelediğini ve 7 kişinin Hamas ile çalışma olasılığı nedeniyle görevden alındığını kaydetti ancak kuruluşun bir bütün olarak tarafsızlığını koruduğuna hükmetti.
Mahkemenin Hamas'ın sızma iddialarını ikna edici bulmaması, İsrail'in iddiaları üzerine UNRWA'ya yaptığı yardımı kesen Batılı ülkelerin kararlarının hukuki temelini zayıflatıyor. Divan, BM Şartı uyarınca üye ülkelerin BM organ ve kuruluşlarıyla işbirliği yapması ve işlevlerini yerine getirmelerine yardımcı olma yükümlülüğü bulunduğunu vurgulayarak, bu yükümlülüğün UNRWA'yı da kapsadığını hatırlattı.
UAD, işgalci güç olarak İsrail'in yerel nüfusun temel ihtiyaçlarını sağlamakla yükümlü olduğunu vurguladı. Mahkeme, İsrail'in Filistin halkı için gerekli yardımı sağlamada yetersiz kaldığını tespit ettiği için BM'nin UNRWA aracılığıyla bu yardımı sağlamasına izin vermesi gerektiğine hükmetti.
UAD, bu koşullar altında BM'nin UNRWA aracılığıyla Gazze Şeridi'nde vazgeçilmez bir insani yardım sağlayıcısı olduğu sonucuna vardı. Dördüncü Cenevre Sözleşmesi'nin 59. maddesi mucibince İsrail'in UNRWA da dahil olmak üzere BM organları tarafından sağlanan yardımları kabul etme ve kolaylaştırma yükümlülüğü altında olduğunu değerlendirdi.
UNRWA'nın kısıtlanmasının ardından........