AA Akademi Müdür Yardımcısı Dr. Bilgay Duman, Irak ve İngiltere arasında imzalanan Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması'nın detaylarını ve Orta Doğu'daki dengeler üzerindeki etkisini AA Analiz için kaleme aldı.

***

Orta Doğu'da gözler Suriye meselesi ve İsrail-Hamas ateşkesine yoğunlaşmışken, Irak bölgedeki dengeleri ve denklemleri etkileyebilecek bir adım attı. Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'nin, 14-16 Ocak tarihlerinde gerçekleştirdiği Londra ziyaretinde, İngiltere ile Irak arasında ticaret, savunma, iklim değişikliği ve kültürel işbirliği gibi oldukça geniş bir alanda Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması imzalandı. Bu anlaşmayı, iki ülke ilişkilerinde tarihi bir dönüm noktası olarak değerlendirmek mümkün. Irak için bu hamle hem ekonomisini güçlendirme hem de uluslararası yatırımcıları çekme hedefleriyle uyum içindeyken, İngiltere için ise Brexit sonrası dönemde Orta Doğu'daki tarihsel etkisini yeniden tesis etme stratejisinin önemli bir parçasını oluşturuyor. Öte yandan söz konusu anlaşma, sadece iki ülke arasındaki ilişkilerde değil, bölgesel projeler ve jeopolitik dengeler üzerinde de derin etkiler yaratma potansiyeli taşıyor.

Zira anlaşmanın detaylarına bakıldığında, özellikle son 2 yılda Türkiye ve Irak'ın öncülüğünde ortaya konan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) de destek verdiği Kalkınma Yolu Projesi'nin aşamaları ile kesişen birçok noktaya sahip. Kalkınma Yolu, Irak'ı bölgesel ticaretin merkezine yerleştirmeyi hedefleyen dev bir girişim. İngiltere'nin projeye sağlayacağı katkı hem Irak'ın ekonomik kalkınmasına destek olabilir hem de projeye uluslararası bir boyut kazandırabilir. Ancak, bu katkının olumsuz etkileri de göz ardı edilmemeli. İngiltere'nin bölgesel çıkarlarını önceleyen bir tutum sergilemesi durumunda, Türkiye ve diğer Körfez ülkeleriyle gerilimlerin artması da olasıdır. Bu bağlamda İngiltere'nin ve Irak'ın projeyi uyumlu bir şekilde yürütmesi, Orta Doğu'nun ekonomik dönüşüm ve entegrasyonunda yeni bir aşamayı ortaya çıkarabileceği gibi aksi bir senaryoda rekabet ve bölgesel huzursuzlukları tetikleme potansiyeli de taşıyor.

İngiltere ve Irak arasında yapılan anlaşmanın merkezinde, Irak'ın yeniden yapılanma sürecine ivme kazandırmayı amaçlayan ekonomik işbirliği bulunuyor. 12,3 milyar sterlinlik bir ticaret paketiyle ortaya konan işbirliği süreci, su altyapısından 5G teknolojisine, yenilenebilir enerji projelerinden lojistik altyapıya kadar geniş bir alanı kapsıyor. Bu rakam geçen yılki toplam İngiltere-Irak ikili ticaretinin 10 katından fazla. Basra Su Projesi, demiryolu hattı ve Irak-Suudi Arabistan enerji şebekesi bağlantısı gibi projeler, Irak halkının günlük yaşamına doğrudan katkıda bulunacağı gibi ülkenin bölgesel ticaret ve lojistik merkezi olma potansiyelini güçlendirecek nitelikte. Ancak, bu yatırımların Türkiye'nin liderlik ettiği Kalkınma Yolu Projesi'ne nasıl entegre edileceği ve bu iki girişimin birbirini nasıl tamamlayacağı........

© Anadolu Ajansı Analiz