Suriye enerji krizinde yeni dönem: Türkiye'nin stratejik rolü |
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Sarı, Türkiye ile Suriye arasında enerji alanında geliştirilen işbirliklerini ve Türkiye'nin bu süreçte üstlendiği stratejik rolü AA Analiz için kaleme aldı.
***
Suriye, on üç yılı aşkın süren iç savaşın ardından, Aralık 2024'te Esed rejiminin düşmesiyle birlikte yeni bir döneme girmiştir. Siyasal geçiş süreciyle birlikte ülke, yalnızca politik yeniden yapılanmayla değil; ekonomik toparlanma, toplumsal bütünleşme ve altyapının yeniden inşası gibi çok katmanlı bir gündemle karşı karşıyadır. Bu sürecin en hayati başlıklarından biri ise enerji sektörüdür. Zira, savaş boyunca Suriye'nin enerji üretim kapasitesi yüzde 70 oranında gerilemiş, enerji, su ve gıda altyapılarında büyük tahribatlar meydana gelmiştir. Enerji krizinin temel nedenleri arasında çatışma kaynaklı geniş çaplı altyapı tahribatı, sabotajlar, yakıt tedarikindeki zorluklar, teknik uzmanlık eksikliği, uluslararası yaptırımların olumsuz etkileri, kurumsal yolsuzluk, enerji tesislerinin yağmalanması ve merkezi yönetimin kuzeydoğudaki petrol ile doğalgaz sahaları üzerindeki kontrolünü yitirmesi öne çıkmaktadır. Bu çok yönlü kriz ortamında, devlete ait enerji sistemi çökmüş durumdadır. Şam ve Humus gibi merkezi bölgelerde bile günlük elektrik kesintileri 16-20 saate ulaşırken, kırsal alanlarda 22 saati aşan kesintiler yaşanmaktadır.
Suriyeliler bu süreçte enerji ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına küçük ölçekli, bireysel çözümlere yönelmek zorunda kalmıştır. Bugün Suriye’nin hangi bölgesine giderseniz gidin, neredeyse her evin önünde jeneratör görmek mümkündür. İnsanlar, adeta mobil bir şekilde kendi elektriklerini üretmeye çalışmaktadır.
Bu noktada, yeni Suriye yönetimi iç savaş sonrasında yeniden yapılanma süreci başlatarak, enerji altyapısının onarımı ve güçlendirilmesi amacıyla başta Türkiye olmak üzere Katar ve diğer bölgesel aktörlerle çok sayıda stratejik anlaşma imzalamıştır. Bu bağlamda Türkiye'nin, Suriye'deki enerji krizinin hafifletilmesinde üstlendiği rol, sadece insani yardım boyutuyla değil; aynı zamanda bölgesel jeopolitik ve ekonomik entegrasyon açısından da stratejik önem taşımaktadır.
17 Mayıs 2025'te Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile Suriye Enerji Bakanı Muhammed el-Beşir arasında imzalanan enerji işbirliği anlaşması, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın somut bir göstergesi olmuştur. Anlaşma; doğalgaz, elektrik, maden ve petrol alanlarında teknik koordinasyon, bilgi........