İsrail'in çevre suçları: Yerleşimci işgalciler zeytin ağaçlarını nasıl ve neden yok ediyor? |
Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Osman Karaoğlu, İsrail'in Filistin'in zeytin ağaçlarını nasıl yok ettiğini ve bu durumun uluslararası hukuktaki yerini AA Analiz için kaleme aldı.
***
İsrail’in 1967’den beri devam ettirdiği Filistin işgalinin daha az gündeme gelen bir boyutu da Filistin halkının ekonomik kaynaklarının ve geçim imkanlarının yok edilmesidir. Filistinliler için en önemli geçim kaynaklarından bir tanesi de zeytin bahçeleridir hatta zeytin, Filistin’in ulusal sembollerinden biri kabul edilmektedir. Filistinli şair Mahmud Derviş, bu sembolü "Biz, kekik ve zeytin var oldukça var olacağız." şeklinde ifade etmiştir. Sembolik anlamının yanı sıra zeytin, yaklaşık 80 bin Filistinli ailenin temel gelir kaynağını oluşturmaktadır. Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre Batı Şeria ve Gazze’deki tarım arazilerinin yaklaşık yüzde 48’i zeytin ağaçlarıyla kaplıdır. Zeytin, Filistin ekonomisine yaklaşık yüzde 14 civarında katkı sağlamaktadır. Zeytin hasadının yüzde 93’ü zeytinyağı üretiminde, geri kalan kısmı ise sabun, sofralık zeytin ve turşu yapımında kullanılmaktadır.
Yakın zamanda İsrailli yerleşimciler, Batı Şeria’da halkın önemli bir kesiminin geçim kaynağı olan zeytin hasadını engellemiş ve 13 bin zeytin ağacını yok etmiştir. İsrail’in bu tür eylemleri sistematik bir şekilde yaptığı ya da yerleşimciler eliyle yaptırdığı genel olarak bilinen ve raporlanan bir husustur. Nitekim, çeşitli uluslararası raporlara göre İsrail, son 20 yılda 800 bin civarı, 1967’den beri ise toplamda 2,5 milyondan fazla zeytin ağacını yok etmiştir.
Filistinliler, zeytin ağaçlarını hasat etmekte ve ağaçları korumakta oldukça zorlanmaktadır. Oslo Mutabakatı’ndan beri İsrail, Batı Şeria’nın yüzde 60’ını tek başına kontrol etmekte ve bu alana girecek Filistinlilerden “İsrail makamlarından alınmış izin belgesi” talep etmektedir. Bu anlamda çiftçiler, kendilerine ait zeytin bahçelerine girebilmek için izin almak zorunda bırakılmaktadır ancak izin sistemi çoğu durumda keyfi bir nitelik taşımaktadır. Filistinli başvuru sahiplerinin izin alabilmek için hangi koşulları yerine getirmesi gerektiğine dair açık bir kriter listesi bulunmamaktadır. Mülkiyet belgelerini ibraz edip “güvenlik” kontrolünden geçmelerine rağmen verilen izin çoğu........