10 KASIM 1918 – 10 KASIM 1938

Adana tren istasyonu kalabalıktı. “Bir devir bitiyor, yenisine giriyoruz” diye mırıldandı, “Uzun bir yola daha çıkıyoruz, ama yayan değil!”

Tıslayıp duran lokomotifin yanından ayrılan memurlar bağırıyordu:

"On dakika sonra hareket ediyoruz, kimse kalmasın! Fazladan eşya almak yok! Fazlası olanı indireceğiz ona göre!"

Kumandan, pencereden dışarı bakıp uğurlamaya gelenlerle başını hafifçe öne eğerek vedalaşırken, Cevat Abbas’a son durumları sordu:

"Musul'dan haber var mı?"

"Kuvvetlerin bir kısmı Nusaybin ve Katıma şimaline doğru çekilmeye çalışıyorlarmış. Musul da İngilizlere teslim edilecekmiş."

"Ya İskenderun?"

"Fransızlar limana çıkmış, Paşa Hazretleri!"

"Üçüncü Kolordu?"

"Belen'den Kırıkhan'a doğru çekilmiş."

"Ali Fuat Paşa, Maraş'a silahları yollamış mı?"

"Evet, Paşa Hazretleri!"

"İstanbul'dan ne haber var?"

"Amiral Calthorpe, İstanbul'a gelip yerleşmiş. Onu Cevat Paşa karşılamış."

"Bunu geç! Başka?.."

"İzzet Paşa istifa ettikten sonra Tevfik Paşa sadrazam olacakmış."

"Bunu da duyduk, başka?.."

"Cemal Paşa da nazır oluyormuş."

"Hangi Cemal Paşa?"

"4. Ordu kumandanı Mersinli Cemal Paşa!"

Başka soru sormadı. Birden Ezra istasyonu geldi aklına. Ordusu dağılan Cevat Paşa, masanın bir yanındaydı. Onun karşısında da, ordusuyla geriye gelip bir savunma hattı yapmaktan kaçınan Küçük Cemal Paşa!

Cemal Paşa’ya, "Benim ordumu da al ve bir tek ordu yapalım ve daha kuzeyde kuvvetli bir müdafaa hattı kurulsun" demişti. Onlar gülümsüyor, “Hususi tren bekliyoruz, Şam’a gideceğiz” diyorlardı.

“Akşama kalmadan Şam’a gidiyorlar. Orada bir iki gün bile kalmadan gidebildikleri yere kadar gittiler!” diye mırıldandı; “Yolları İzmir’den Moudros’taki Agamemnon zırhlısına, oradan da İstanbul’a çıkıyormuş. Bunları düşünmenin faydası yok artık! Şu camı açıp biraz hava........

© Akdeniz Gerçek