Ermenice harfli Türkçe metinleri bilenleriniz vardır. İbarenin kendisinden de anlaşılacağı üzere bunlar, yazıldığı zamanın Türkçesiyle ama Ermenice alfabeyle yazılmış metinler. Bugün birçoklarına “tuhaf”, “olmayacak şey” gibi gözükse de bu literatür hem oldukça eskiye gidiyor hem de oldukça geniş. Bu konuyu, bu konunun Türkiye’deki en yetkin bir-iki kişiden biri olan Murat Cankara’yla konuştuk. Bu hafta o sohbetten Ermenice harfli Türkçe’ye dair birtakım satırbaşlarını aktaralım.

Belki ilkönce altı çizilmesi gereken husus, bu metinlerin birkaç düzeyde gösterdiği muazzam çeşitlilik ve yaygınlık. Çeşme hayratının kitabesinden tutun da resmi gazeteye kadar birçok Ermenice harfli Türkçe metin var. Üstelik, Ermenice harfli Türkçe sadece gazete, kitap vs gibi kamusal metinlerde değil kişilerin birbirlerine gönderdikleri mektuplar, tuttukları hatırat gibi şahsi metinlerde de kullanılmış. Şu anki bilgi birikimimize göre, el yazmalarını da sayacak olursak ilk örneği 14. yy.’a kadar giden Ermenice harfli Türkçe metinlerin bilinen son kamusal örneği Dikran Kireçyan isminde birinin “Destan Kitabı” başlıklı 1968’de Arjantin’de basılmış kitabı. Arjantin size şaşırtıcı gelebilir ama zaten bu metinlerin yaygınlık ve çeşitlilik gösterdiği bir başka düzlem de coğrafya. Mkhitaristler dolayısıyla Venedik ve Viyana’dan tutun da Anadolu’ya, Boston, New York’tan İzmir’e kadar böyle metinler üretilmiş. Başka bir deyişle, Türkçe bilen Ermenilerin gittiği her yerde bu tür metinler ortaya konmuş.

İlginç bir nokta şu ki Ermeniler kendi aralarında yazışmak için de zaman zaman Ermenice harfli Türkçe kullanmışlar. İki kişi düşünün ki ikisi de Ermeni ve Ermeni alfabesini biliyorlar ama yazışmak için Ermenice değil de Ermeni harfli Türkçe kullanıyorlar. Bu da Osmanlı Ermenilerin........

© Agos