Bu sene ikincisi düzenlenen Avşa Adası Bağbozumu Şenliği’nin afişlerinde bu soru vardı. Biraz kafa karıştırıcı ama güzel bir soru: Gerçekten bir üzüm bir adanın kaderini değiştirebilir mi?

Sorudan çok cevabı güzel olan bir soru bu çünkü bu duruma benzer pek çok “kader değiştirme” hikâyesini biliyoruz. Sadece tek bir ürün bile birçok bölgeyi bambaşka hallere getirmiş tarih boyunca. Bugün Konyak (Cognac), Rokfor (Roquefort) ya da Şampanya (Champagne) dediğimizde aklınıza hep birer ürün geliyor olabilir. Ama aslında bunlar yalnızca bir ürün adı değil; hepsi bu ürünlerin üretildiği bölgelerin adı. Belki de Fransa’nın en zengin bazı bölgeleri, adlarını verdikleri ürünler sayesinde bu zenginliğe kavuşmuş durumda. Yani bir ürün gayet tabii bir yerin kaderini değiştirebilir.

Başlıktaki sorunun sorulduğu yer Marmara Adaları ve civarı olduğunda da, tıpkı Fransa’daki örneklerde olduğu gibi, cevabın aslında çok basit olduğunu görüyoruz: Bir üzüm buraların kaderini değiştirebilir.

Marmara Adaları denilince ilk akla gelen ürün tabii ki mermer. Marmara Adası adını bu taştan alıyor; hatta içinde bulunduğu denizin adı bile mermerden geliyor. Ama civar adalarda geçmişte en çok ticareti yapılan ürünlerin başında şarap var. Buralar tarih boyunca hep şarap üretilen yerlermiş ve üzüm zaten buraların kaderini zamanında değiştirmiş.

İstanbul’da eskiden şişeyle değil, fıçıyla getirdiği şarapları satan meyhaneler vardı. Bunlardan bir tanesine ben de çok küçük yaşta şahit olmuştum: Beyoğlu’ndaki Pano Şaraphanesi’nin eski halinde, üzerlerinde geldikleri yerlerin adının yazılı olduğu büyük fıçılar vardı. Erdek ve Ganos yazılarını hâlâ hatırlarım. Sadece meyhanelerde değil. Erdek şarabı eski şiirlerde de karşımıza çıkar.

Ayıntablı Aynî (Hasan Aynî, 1766–1837)........

© Agos