Yerli Malı Haftası'nı kutlamak çağdışılık ya da nostalji mi? |
Resmi adıyla “Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası” olan ve 12-18 Aralık tarihleri arasında Türkiye'de bütün okullarda kutlanan “Yerli Malı Haftası”, çağdışılık ya da nostalji mi?
Bu soruyu tartışmadan önce, sanayi ürünleri yanında bir zamanlar tarım ülkesi olarak öğündüğümüz ülkemizin durumuna bir bakalım.
Ziraat Mühendisleri Odası ve Türkiye Ziraatçılar Derneği gibi tarımla ilgili örgütlerin yanı sıra bütün yurttaşların bildiği bir gerçekle karşı karşıyayız.
Rusya’dan buğday ve pirinç, Ukrayna’dan buğday,Çin’den fasulye, kayısı, kuru sarımsak, ABD’den fındık ve badem,Güney Afrika’dan satsuma mandalina, Şili’den sofralık üzüm, İtalya ve Şil’den elma, Kosta Rika’dan kavun, İtalya’dan kuru üzüm, İran’dan karpuz, kuru kayısı, lahana, İspanya’dan marul sıkı durun Madagaskar’dan kuru börülce, Balkan ülkeleri dahil dünyanın dört bir yanından canlı hayvan ve kırmızı et ithal etmişiz ve etmeye devam ediyoruz.
Burada dikkatinizi çekmek istediğim bir konu da şu: Kimileri tarımsal üretimdeki toplam artış var diyebilir. Sorun Türkiye’de nüfus başına tarımsal üretimin artmadığıdır.
Tarımdaki zafiyet, çiftçilerimizin giderek tarımsal üretimden kopmasından kaynaklanıyor. 2002’de tarımın istihdamdaki payı yüzde 34.9 iken, 2024’ün ikinci çeyreğinde yüzde 14.8’e gerilemiş. Bir başka ifadeyle bu pay 7.5 milyondan 4.8 milyona düşmüş.
Çarşılarımızda yabancı mal ve markalardan geçilmiyor. Çoğumuz yabancı markaları tercih ediyoruz. Bunların bir kesimi işçiliğin daha ucuza olduğu ülkelerden geliyor, bir kesimi de kendi ülkemizde imal edildiği halde yabancı markaya sahip olduğu için yeğleniyor.
Her yıl dış ödemeler dengesi açık veriyor. Türkiye’nin yıllıklandırılmış verilere göre, Ekim 2025 ayında cari açık yaklaşık 22,0 milyar ABD doları olurken, ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret dengesinde de 67,3 milyar ABD dolar açık verildiği bildiriliyor. Tarım ürünleri dahil her şeyi ithal eder olmuşuz.
DIŞ ÖDEMELER DENGESİNİN AÇIK OLMASI İLE YERLİ MALI KULLANIMI ARASINDA İLİŞKİ VAR MI?
Dış ödemeler dengesinin açık olmasının birçok nedeni var:
• En önemli nedeni,1980 yıllardan itibaren 12 Eylül Askeri Darbesi ile devreye sokulan neoliberal politikalar. Neoliberal politikalara örtük adıyla Küreselleş(tir)me denildi. Bu politikalar ile........