menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

10 Kasım 1938: Atatürk'ün ardından yazılanlar

51 0
10.11.2025

TÜRKİYE’Yİ YOKTAN VAR EDEN

“Sultanları kovan, orduları bozan, Çanakkale kahramanı, Sakarya’nın yaratıcısı Mustafa Kemal öldü. Türkiye’yi yoktan var eden, onu en kuvvetli devletler düzeyine çıkaran; vatanı, kölelikten özgürlüğe, horlanmaktan şerefe götüren Atatürk öldü. Zulmün en büyük düşmanı, ebedî Kemalizm rejiminin ilahı öldü. Adı anılınca önünde her kahraman başını eğdiği Gazi öldü. Kalplerimiz bu büyük acı karşısında titriyor.”

EBABİL GAZETESİ

(Beyrut, 1938)

________________________________________

MACARİSTAN

ULUSAL YAS GÜNÜ

Budapeşte, 20 (a.a.) — Macar ajansı tebliğ ediyor:

"Budapeşte'de, Atatürk’ün cenaze töreninin yapıldığı gün millî matem günü ilan edilmiştir. Bu münasebetle devlet dairelerinin ve resmî binaların siyah bayraklarla donatılması kararlaştırılmıştır. Nazırı ve Budapeşte Belediye Reisi emir vermişlerdir ki belediye binaları için ayrıca karar alınmasına lüzum yoktur. Belediye Reisi ayrıca, halk da siyah bayraklar assın, diye beyanatta bulunmuştur."

NAMZETTI UISANG GAZ.

(Budapeşte, 1938)

MODERN DEVLET ADAMI

“Modern devlet adamları arasında, yeni Türkiye’nin şefi daima yerini tutmaktadır. Görevi Türk tarihinde en nadir rastlanan bir idi ve bunu şaşılacak bir şekilde başardı. Bu başarının kaynağı, mücadelelerle çelikleşmiş olan karakter ve yarattığı irade sayesinde mümkün olmuştur. Ölümü, Türkiye’nin sarsılması demek olmayacak; çünkü, bütün genç kuşak, şefi tarafından çizilen yolu inanç ve istekle izlemektedir.”

UJMAGYAR GAZETESİ

(Budapeşte, 1938)

BÜYÜK ÖLÜ

“Yaptığı devrimin büyük önemi, Türk bilincini uyandırmış ve onu kendi değerini tanıma olanağı vermiş olmasındadır. Macaristan, kendisinin sadık bir dostu ve barış anlaşmalarını ilk olarak ve sadece kendi kuvvetiyle yırtmış bulunan bu büyük ölüyü sevgi ile anmaktadır.”

MAGYAR NEMZET GAZ.

(Budapeşte, 1938)

________________________________________

BÜYÜK ÖLÜ

"Bütün dünyayı baştanbaşa sarsan bu büyük ölünün hayatını tasvire imkân yoktur. Atatürk, dünyanın çok seyrek yetiştirdiği dahilerindendi. O, bütün bir tarihin gidişini değiştirmiştir. Dünyanın en onurlu diktatörü önünde saygı ile eğilir, eşsiz bir acıya uğrayan Türk ulusuna derin başsağlığı dileklerimizi sunarız."

ENNEHAR GAZETESİ

(Beyrut, 1938)

________________________________________

NORVEÇ

“Atatürk, tarihte, memleketinin en büyük adamlarından biri olarak kalacaktır. Türkiye iyileşmiştir ve yeniden kuvvetlenmiş olarak Atatürk’ün eserine devam etmek hususunda en uygun olanaklara sahiptir.”

Le Morgen Bladet Gazetesi

(Oslo, 12 Kasım 1938)

“Atatürk, Türkiye’yi yeniden yarattı. Ve geride emin bir yol üzerinde ileri yürüyüşüne devam eden bir memleket bıraktı.”

Monges Handels Gazetesi

(Oslo, 12 Kasım 1938)

________________________________________

POLONYA

Ulusun Babası

“Atatürk yeni Türkiye’yi kılıcı ile kurmuş, dehası ile düzenlemiştir. Onun yaratıcı ruhunun ve ateşli yurtseverliğinin harekete geçmemiş olduğu hiçbir alan yoktur. Eski Türkiye’yi bütün felaketlerinin kaynağı Osmanlı Devleti’nin içişlerine yabancı devletlerin karışmasın izin veren Sultanlar rejimi olduğunu anlayan ilk adam O olmuştur. Atatürk, Türkiye’yi utanmaya ve bölünmeye uğramaktan kurtarmıştır. Şimdiki Türkiye’nin hem kendi yakınında hem bütün Avrupa’da birçok dostu vardır.

Bunun düzenlenmesinin tarihi 1923’tür. Yani Lozan Anlaşması’nın imzalanması tarihidir. Bu anlaşmayı diğer devletlerden evvel Türkiye’ye 150 yıldan beri geleneksel dostluklarla bağlı olan Polonya kabul etmiştir. Ulusal onur duygusuna sahip Türk ulusunun Atatürk’ü sarsılmaz bir aşka saymasında hayret edilecek hiçbir şey yoktur. Yeni Türkiye, uluslararası siyasette hesaba katılması gereken bir devlet olmuştur. Türkiye’nin modernleşme ve yenileşme hareketi devam ediyor. Osmanlıların hasta adamı iyileşmiştir. İlerlemesi ve enerjisi yerindedir. Atatürk bunu yapmakla gerçekten bir mucize göstermiştir.”

Gazete Polska

(Varşova, 1938)

________________________________________

FRANSA

SEÇKİN BİR İNSAN

“…Devrin yüksek şahsiyetleri kitaplarda, konferanslarda, Türkiye’nin asla değişmeyeceğini ve değişmeden yok olacağını ilân etmişlerdi. Oysaki yok olmadan değişti. Hem de kökünden ve baştan aşağı değişti. İnançlar, gelenekler, yöntemler yıkıldı. Son döküntülerini de yabancı zırhlıları ve kapitülasyonlar gibi memleketten sürüp attılar. Türkiye, ruhunu değiştirmişti. Tamamen ve tasavvur edilmesi mümkün olduğu kadar…

Bu nasıl oldu?

Sadece oradan bir insan geçti. Orta boylu, herkes gibi yürüyen, bakışları ve gözlerinin ışığı ayrımlı bir insan… O’nun ismi Mustafa Kemal’dir.”

Raymond Cartier

(Le Nouvelliste Gazetesi, Paris, 1938)

________________________________________

HASTA ADAM

“Türkiye’nin Şefi Atatürk, bütün devletlerin hiç beklemedikleri bir şeyi gerçekleştirmiş ve hasta adam diye anılan Türkiye’den, güçlü bir memleket yaratmıştır.”

Social Demokraten Gaz.

(Kopenhag, 1938)

________________________________________

ROMANYA

Islahatçı

Ulusun gerçek ihtiyaçlarını gayet iyi kavrayan Atatürk, ölçü birimi olarak eski sultanların dış genişleme politikasını değil, fakat belirli bir alan içinde yoğun bir kalkınma siyasetini kabul etti. Memleketini bilinçli bir örgüt ile yükseltmek ve yeni devrimler elde etmek suretiyle, ulusal hayatı, tahrip edilemeyecek temeller üzerine kurdu. Ulusun ruh derinliklerine doğruya yöneltilen bu emekler, yoğunluk bakımından ise Sultan Mehmet’in genişleme alanındaki gayretleri ile pek iyi karşılaştırılabilir. Atatürk, isminin de gösterdiği gibi Türklerin tam bir babası olmuştur. Sert bir baba, fakat herkesin kendisine bugünkü bugünkü refahını borçlu bulunduğu bir baba…

Curentul Gazetesi

(Bükreş, 12 Kasım 1938)

Doğudaki Dostlar

“Büyük Şeflerinin ve rehberlerinin ölümü dolayısıyla Türk ulusunun duyduğu kedere bütün kalbimizle katılırız. Bir ulusu, uçurumun kenarından sarsılmaz azmiyle kurtaran, kuvvetlendiren, yükselten yöneticiler arasında Atatürk, en birincisidir.”

Timpul Gazetesi

(Bükreş, 12 Kasım 1938)

________________________________________

AFGANİSTAN

EĞİLDİM, AĞLADIM…

“Roma’da evimizde idik. Radyo dinliyorduk. ‘Kara haberi’ öğrenince ne hâle geldiğimizi tasavvur edemezsiniz. Kalbimizden vurulmuş gibi olduk. Deli olacağımız sandık. Gazetelerin verdiği bilgi yasımızı büsbütün artırdı. ‘Çocuklarım, siz kalınız, ben gidip Büyük Ata’nın kaybı karşısındaki acı ve üzüntülerimi O’na kendi huzurunda belirtmek istiyorum.’ dedim. İstanbul’a bu maksatla ve tamamen özel olarak geldim. Eğer gelmeseydim, sonsuzluğa göçen Büyük Ölü’nün önünde ağlamasaydım, bu ebedî ayrılığa katlanmam çok güç olacaktı. O’na son saygı görevimi yapabilmek için İstanbul’a geldim. Gelir gelmez Saray’a gittim. Büyük arkadaşımın tabutu huzurunda durdum, eğildim ve ağladım. Acım, Türk ulusunun acısı kadar büyüktür. Çok sevdiğim Türk ulusuna başsağlığı dileğimin sunulmasına aracılığınızı rica ederim.”

Emanullah Han

(Eski Afgan Kralı, 16 Kasım 1938,........

© 12punto