Dilin ve çağın ruhunu yansıtan kelimeler değişiyorsa, toplumsal gerçeklik de değişiyordur. Ve hatta beklentilerimiz, itirazlarımız ve umutlarımız da değişiyordur. Oxford Sözlüğü her yıl “Yılın Kelimesi”ni seçer. Seçim milyonlarca dijital metin taranarak kullanım sıklığı, hızlı kullanım artışı ve kültürel bağlam dikkate alınarak yapılır. Yani Oxford, kelimeleri “beğendiği” için değil, zaten dolaşımda olduğu için seçer. Peki bu kelimeler tüm dünyayı mı anlatır, yoksa belirli bir dünya perspektifinden mi konuşur? Son beş yılın yılın kelimelerine baktığımızda, küresel insanlık halinden çok Küresel Kuzey ve Batı merkezli, dijital ve bireyci bir zihniyetin izlerini görmek mümkün. Seçilen kelimelerde belirsizlik, kopuş, içe dönüş, çürüme, öfke ve dijitalleşmenin hız kazandığı bir dünya var.

Oxford, 2020’de ilk kez tek bir “Yılın Kelimesi” seçemedi. Kelime seçememek bile başlı başına bir mesajdı. Dünya, tanımlanamayacak kadar hızlı ve sarsıcı bir değişim yaşıyordu. Bunun yerine eşi benzeri görülmemiş (unprecedented) olarak tanımladığı 2020’yi anlatan kavramlar listesi yayımlandı. Pandemi, karantina, sosyal mesafe gibi kelimeler sağlık krizini ve bununla birlikte küresel ölçekte bir duraksamayı simgeliyordu. Ancak kelimesizlik bile eleştiriye açıktır. Çünkü dünyanın bir bölümü için büyük krizler ve kaos zaten yeni bir olgu değildi. Yoksulluk, savaş, göç ve eşitsizlik yaşayan toplumlar için 2020, yalnızca yeni sorunlar eklemişti. Bu haliyle “eşi benzeri görülmemiş” ifadesi aslında kimin deneyiminin merkeze alındığını açıkça göstermiş oldu.

Seçilen kelime “vax” yani aşı oldu. Aşı medyada bilimsel bir gelişmenin ötesinde siyasetin, komplo teorilerinin ve toplumsal kutuplaşmanın merkezine oturdu. Aşı karşıtlığı, komplo teorileri, güven krizi ve bilgi kirliliği toplumlardaki ortak akıl ve bilim kavramlarının ne kadar kırılgan olduğunu ortaya koydu. Ancak burada da........

© 12punto