menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Küresel aşırı sağın yeni hedefi: Wikipedia

13 1
16.11.2025

Ortada bir fiyat var, tam 17 basamaklı. Neye baktığınızdan emin olabilmek için soruyorsunuz birine mesela, “Yahu trilyondan sonra ne geliyordu?”- “Katrilyon!”-“Ha, tamam, doğru ya, katrilyon…”

Öyle bir fiyat ki dünyanın en zengin adamının, Elon Musk’ın dahi erişmesi mümkün değil.

Tesla’daki ortakları, adamı daha geçen hafta, dünyanın ilk (potansiyel) dolar trilyoneri iş adamı yaptılar. Şirketi 8,5 trilyon dolarlık piyasa değerine getirirse, kendisi de 1 trilyon değerinde hisse senedine sahip olacak. Gerçi 10 yıllık performansa bağlı bir “bonus” bu ve bir sürü detayı var ama bunların konumuzla ilgisi yok. Musk’ın ise var…

17 basamaklı dediğimiz, Wikipedia’nın satış fiyatı… 93 katrilyon 389 trilyon 119 milyar falan-filan dolar… Dolar! (Lütfen TL’ye çevirmeye kalkmayınız!) Nereden çıkıyor bu fiyat diyeceksiniz. Bilmiyorum. Muhtemelen Wikipediacılar da bilmiyor. Sadece, Wikipedia’nın satılık olmadığını mizahî bir şekilde ifade etmek istemişler. Mizahı da bayağı ciddiye alıp, dallandırıp budaklandırmışlar (buna ayrılmış birden fazla sayfa var İngilizce Wikipedia’da). Mesela muhtemel müşterilere “ürünü cazip göstermek için” şunları yazmışlar satış rakamının yer aldığı sayfada: “İngilizce Wikipedia’daki 7.089.933 makalenin tamamını istediğiniz gibi kullanabilirsiniz. Rakip ürünleri silebilir, başkanlık seçimlerini kazanabilir, ulusal sınırları değiştirebilir, istediğiniz her şeyi yapabilirsiniz!” Kimlerle dalga geçmeye çalıştıkları belli…

Biliyorsunuz, dünyadaki Trumpgiller palazlanmaya başlayınca, önce medyaya saldırıyorlar. İtibarsızlaştırmak, korkutup caydırmak veya ele geçirmek için müttefikleriyle birlikte canhıraş bir çaba sarf ediyorlar. Sosyal medya üzerinde hakimiyet kurmaya sıvanıyorlar. Merkezden müdahalenin yollarını arıyorlar, olmazsa ortamı trolleyerek kullanıcıları manipüle etmeye çalışıyorlar. Kendilerinden başka bilgi kaynağı, otorite istemedikleri için, üniversiteleri de hedefe koyuyorlar; tehdit ederek, yönetimlerini değiştirerek kendi çizgilerine getiriyorlar.

Wikipedia da böyle bir bilgi kaynağı, bir “otorite.” 15 Ocak’ta kuruluşunun 25. yılını kutlayacak olan, bu 25 yılda burun kıvrılan bir girişim olmaktan güvenilir bir bilgi kaynağı olmaya evrilen, bir vakıf tarafından yönetilen, kar amacı gütmeyen, on-line bir ansiklopedi; Trumpgillerin nefret ettikleri bir “müessese.”

Alttan alta sürdürülen itiş kakış, Elon Musk’ın Ekim 2023’te Wikipedia’ya yaptığı bir teklifle iyice su yüzüne çıktı. Twitter’ı 44 milyar dolar ödeyerek satın alan ve adını “X” olarak değiştiren Musk, adını değiştirmesi için Wikipedia’ya 1 milyar dolar teklif etti. Önerdiği isim neydi? “Dickipedia.” (Nedir diye bana sormayın; burada edebimle yazmaya çalışıyorum. Bir zahmet, Denizli yerine Samsun koyun…)

Elon Musk Elon Musk olmasa, espri yapıyor denilip geçilebilirdi. Zaten birileri “şaka” diye değerlendirdi, başkaları “bu bir satın alma teklifidir” dedi. Wikipedia ekibi ise olayı ciddiye aldı ve iki kurucudan biri olan Jimmy Wales, Musk’ın teklifi üzerine, bir “podcast”te bir kez daha “Wikipedia’nın satılık olmadığını” açıkladı ve şöyle gerekçelendirdi: “Biz bir vakıfız. Kızılhaç gibi bir şeyiz. Wikipedia’yı satma fikri son derece anlamsız…Böyle bir yerin olması önemli… kültürel olarak önemli…biz burada dünyayı anlamaya, gerçeklere bakmaya, medeni bir söylem içinde, adil ve nötr biçimde, olanı yazmaya çalışıyoruz. Hiçbir zaman mükemmel olmayacak. Ama böyle bir yer olmazsa, ortalıkta sadece, birbirine bağıran insanlar, gerçek olmayan şeyleri aktarmasıyla ünlü Elon Musk’ın (yayacağı) her türlü yanlış bilgi ve dezenformasyon olacak.”

Jimmy Wales

Yukarıda Wales için “bir kez daha açıkladı” dedik, çünkü, bu Musk ile Wales’in ilk karşı karşıya gelişi değildi. 2022’de de Musk, “önemli ölçüde sol eğilimli” olduğunu ileri sürerek, X’te Wikipedia’yı topa tutmuştu. Bir gazeteci, “merak ediyorum, Wikipedia kaç paradır,” diye Musk’a da pas attığı kışkırtıcı bir tweet atınca, Wales iki kelimeyle cevap vermişti: “Satılık değil.”

Musk, Wikipdia’yı satın alamayacağını biliyordu. Ama on-line ansiklopediyi hedef göstererek saldırılara maruz bırakmak, sıkıştırıp hareket edemez hale getirmek istiyordu. Geçen hafta Le Monde’da yayınlanan bir haber bu konuyu enine boyuna ele almıştı.

Habere göre, ABD’nin Teksas Senatörü Ted Cruz (tanınmış bir muhafazakar), 3 Ekim’de Wikimedia Vakfı’na (Wikipedia’nın üst kuruluşu) bir mektup göndererek “Wikipedia platformundaki........

© 10 Haber