Minuli Svesrpski sabor u Beogradu s razlogom je vratio osmeh na lica mnogobrojnih Srba – ne samo u Srbiji i Srpskoj, već i u regionu i dijaspori širom sveta – sa uverenjem da nisu prepušteni sami sebi i tužnoj sudbini koja je na kraju 20. i početkom 21. veka podsećala na onu iz 19. veka, kada je tek oslobođena Srbija bila samo jedna od zemalja u kojoj živi podeljen srpski narod. Sabor nije bio samo „fešta i vašar” – kako su ga podrugljivo opisali antisrpski oponenti, autošovinisti, zapadni mediji i njihove domaće ekspoziture – jer je istovremeno potpisan niz sporazuma između institucija u Banjaluci i Beogradu, a najznačajniji dokument je deklaracija Srbije i Republike Srpske.
Ozbiljni posmatrači i analitičari će reći da deklaracija ima kapitalno, istorijsko značenje, trajnu vrednost koja obavezuje i ne može se ukinuti ili dovesti u pitanje. U njoj je sadržano sve što čini srpsko nacionalno biće – od srpskog jezika, ćiriličnog pisma, Srpske pravoslavne crkve do srpskog nacionalnog pitanja. „U deklaraciji je odrednica koju malo ko zapaža, a to je da se Kosovo i Metohija mora tako zvati – a ne ‘Kosovo’”, ukazao je za „RT Balkan” diplomata Zoran Milivojević, dodajući da se deklaracija obazire i na negiranje žrtava, što takođe predstavlja ugrožavanje identiteta.
Usponi i padovi kroz krvave ratove – umesto da dovedu do ostvarenja vekovnog srpskog zaveta o ujedinjenju – silom im je izbijan iz ruku i vraćan na početak. Za nekih 150 godina istorija se poigravala i ponavljala do mere pukog opstanka srpskog bića, bez obzira što je srpski narod bio najveći i najznačajniji na Balkanu, ili baš upravo zbog toga. Bilo je trenutaka kada su ti ideali bili ostvareni, čak i pod turskom okupacijom. Pod pastirskom rukom patrijarha i uz pomoć velikih vezira srpskog porekla srpske zemlje su bile crkveno i duhovno objedinjene, čuvajući tako i srpsku državotvornost. Crkva je tada bila možda i jedini čuvar zaveta predaka i zalog državnosti.
Usud srpskog korpusa i njegove pravoslavne crkve uporedo je pratio raskol u hrišćanstvu – crkveni raskol ili šizma – izazvana bogoslovskim, kanonskim, političkim i drugim razlozima. „Zapadno carstvo” proglasilo je novo i drugačije hrišćanstvo, drugačiju religiju i novu, zapadnu imperiju, oglašavajući pravoslavne za „šizmatike” – iako nije Istok otpao od hrišćanstva nego je to učinio Zapad – prikrivajući to gomilom istorijskih falsifikata i bučnom propagandom. Tako je na Zapadu stvorena fama o „Vizantiji” i „istočnjacima” kao lažljivim, podmuklim, prevrtljivim, surovim i sklonim zločinu i intrigama. Drugim rečima: nepopravljivim „otpadnicima Evrope”.
A „šizmatike”, kako navode hroničari, trebalo je spasavati i to, kako ironično kažu, ognjem i mačem. A kao istorijski primer navode trud Britanske imperije da za čitavo stoleće produži život turskom „bolesniku s Bosfora” kako bi ugušila pokrete balkanskih naroda (Srba i Grka) za oslobođenje i sprečila „ruski uticaj”. Upravo uz ovaj osvrt, publicista i........