Prethodna dva dela teksta možete pročitati: OVDE i OVDE.
Kritika komunizma čini značajan deo Ljotićevog učenja, i pored istorijske činjenice da potiče iz porodice koja je imala čvrste veze sa Svetozarom Markovićem. Ljotić je bio temeljni kritičar ekonomske doktrine komunizma, piše Lompar i dodaje: „Dimitrije Ljotić je kritikovao i društvenu suštinu komunističke ideologije. Smatrao je da komunizam dovodi do urušavanja porodice, društva i Božjeg poretka.” Za svoju misiju je odabrao pobedu protiv komunističke prakse na originalni način: „Hristom poraziti Marksa i njegove demone bio je put ‘Zbora’”.
Lompar piše dalje o Ljotićevoj kritici komunizma: „Svestan dubokih rusofilskih osećanja jugoslovenske (srpske) javnosti, Ljotić je nastojao da razdvoji staru ‘prijateljsku i bratsku’ Rusiju od nove Rusije. On i njegovi sledbenici istupali su i protiv popularnog imena ‘Sovjetska Rusija’, navodeći da je pravo ime SSSR-a ‘Sovjetija’. Zato je Ljotić često navodio da on, kada bi došao na vlast, ne bi ubijao i progonio komuniste, već bi ih o trošku države slao u SSSR, da se tamo na licu mesta, u dodiru sa stvarnošću, uvere u sopstvene zablude”.
Već smo napomenuli da su Jevreji (odnosno jevrejstvo) bili treća neprijateljska kolona za pristalice ‘Zbora’, pored liberalne demokratije i komunizma. Veoma je zanimljiva i studiozna činjenica da je Dimitrije Ljotić pre skoro 100 godina smatrao da su svo troje bili jedinstveni front! Iako nikada nije tačno dokazao organsku vezu između liberalne demokratije, komunizma i jevrejstva, lako je uočljiva činjenica da je Dimitrije Ljotić, na neki njemu svojstven propagandni i jurodiv način, predvideo mračne obrise današnjice oslikane u „Sekti bogataša” i dubokoj državi.
„Jedan od retkih aspekata oko kojih se praktično svi istraživači ideologije Dimitrija Ljotića slažu jeste njegov antisemitizam”, piše Rastko Lompar i dodaje: „Istovremeno, konsenzus postoji i oko toga da se antisemitski naboj kod Dimitrija Ljotića i ‘Zbora’ razlikovao od nacionalsocijalističkog”. Autor podseća da po nemačkim izvorima Ljotić „nije prijatelj rasnog antisemitizma, više je antisemita na tzv. duhovnoj bazi”.
Po mom mišljenju, pored niza istraživača koje je Lompar citirao i proučavao u vezi antisemitizma ‘Zbora’, najviše pažnje su privukla tri autora:
U svojim delima, Dimitrije Ljotić je sa jedne strane pokazivao divljenje prema Jevrejima, a sa druge strane je propovedao oprez i strah od njih. Lompar dalje piše: „Dimitrije Ljotić je navodio koja je osnovna osobina Jevreja kao naroda. Po njegovom mišljenju, oni su dvoličan, odnosno pritvoran narod.” Dimitrije Ljotić nikada nije zagovarao zatvaranje ili uništenje jevrejskog naroda, ali je pod rešenjem „jevrejskog pitanja” smatrao iseljenje Jevreja iz države.
Lompar parafrazira Dimitrija Ljotića: „Samo u slučaju da žive u sopstvenoj državi, prepušteni sami sebi, oni će moći da se okanu svojih parazitskih sklonosti”. Kako je vreme odmicalo, tako se postepeno pojačavala antisemitska retorika Dimitrija Ljotića, naročito tokom Drugog svetskog rata. Poseban akcenat je bio na „svetsku jevrejsku zaveru” i njihovu nameru da uspostave globalnu dominaciju.
Nakon vojnog kolapsa Kraljevine Jugoslavije, nastupa okupacija Srbije u kojoj JNP „Zbor” dobija neuporedivo veći značaj, učestvujući u podeli moći. Lompar piše: „Pravi ispit zboraškog antisemitizma bilo je njihovo postupanje prema Jevrejima tokom okupacije”. Po pisanim izvorima proljotićevske inteligencije, Dimitrije Ljotić je često protestovao kod Nemaca zbog njihovog tretiranja Jevreja. Lompar je skeptičan prema ovim tvrdnjama, jer ne postoji nikakav zvanični dokument kao pisani istorijski dokaz o tome.
Sa druge strane, Rastko Lompar navodi neke istorijske izvore koji govore o denuncijacijama skrivenih Jevreja od strane „Zbora”, a u nekim slučajevima i o hapšenju i predavanju Nemcima. Međutim, Lompar takođe zaključuje: ‘U izvorima nema podataka o pogromima koji su zboraši ili bilo koji drugi srpski organi izvršili nad Jevrejima’. Sama ta činjenica veoma je važna, ukoliko se posmatra situacija u okruženju” (ovde Lompar verovatno misli na masovno ubijanje Jevreja u NDH, kao i u Rumuniji!).
Jedno od ključnih mesta za pravilno tumačenje istorijske uloge Dimitrija Ljotića predstavlja njegova veza sa fašizmom i hitlerizmom (nacionalsocijalizmom). Rastko Lompar piše o optužbama prema Ljotiću da je fašista, u vreme pre Drugog svetskog rata: „Svestan snažnog pritiska i velike snage te optužbe, jer je u Kraljevini Jugoslaviji biti fašista automatski značilo i biti protiv države, Dimitrije Ljotić se od fašizma morao ograditi”. Njegov najčuveniji programski tekst na tu temu nosi naslov „Ni fašizam, ni hitlerizam” iz 1936. godine.
U početnom delu ove ideološke „biblije ‘Zbora’”, Ljotić priznaje da, između njegovog pokreta sa jedne strane i fašizma i hitlerizma sa druge strane, postoje neke „privredne sličnosti”, kada je reč o prevaziđenosti koncepta liberalne demokratije. Takođe se slaže da sa ova dva pokreta privatni interesi moraju biti podređeni opštim interesima zajednice. Onda nabraja ključne razlike među njima. „Zbor” je samosvojstven pokret ravnopravno rođen od mnogih ljudi, a fašizam i hitlerizam su tuđi pokreti stvoreni u glavi jednog čoveka (Musolija i Hitlera). Zatim, oba ova pokreta nastaju kao mutacije „paganskih pokreta” staroga Rima i drevnih Germana, a „Zbor” na konceptu integralnog hrišćanstva.
Za dalje razlike, Rastko Lompar citira Ljotića: „Fašizam je deifikacija – oboženje države. Hitlerizam je deifikacija – oboženje rase”. Sloveni kao Hrišćani smatraju da nad rasom i državom postoje mnogo veće vrednosti. Takođe, Ljotić piše da je svetinja fašizma ‘sebičnost’, a hitlerizma ‘tevtonski bes’, dok je ‘Zboru’ svetinja hrišćanstvo. Ove razlike – kao i još neke u tekstu – smatrane su kao nepremostive. Zboraši imaju i drugačiji pogled na državu, jer je država Zbora ‘slovenska, seljačka zadružna i hrišćanska’”.
Lompar takođe navodi deo iz programskog teksta „Zbora” „Staleška država” u kome jasno piše: „Nije nam potreban ni fašizam ni rasizam”. Dimitrije Ljotić čak dospeva u kartoteku državnih neprijatelja Trećeg rajha zbog velikojugoslovenskog stava. Sopstveni antipod na političkoj sceni, Dimitrije Ljotić pronalazi u Jugoslovenskoj radikalnoj zajednici Milana Stojadinovića, koga imenuje kao slugu fašizma u čuvenoj brošuri Poruka........© Нови Стандард