BATI BİZE, 'SERBEST PİYASA' DERKEN, KENDİSİ HİMAYECİYDİ!
Batı bize, Serbest Piyasa ekonomisini önerirken, liberalizmin babası İngiliz iktisatçısı Adam Smith, İngiltere'nin sömüreceği dünyaya liberalizmi telkin ediyor, kendi ülkesi için müdahaleci ve korumacı bir ekonomi öneriyordu (Attilâ İlhan, Cumhuriyet, 6.11.2002)!
Serbest Piyasa Ekonomisinin vahim sonuçlarını gören İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası, 1880 yılında, yerli yatırımcıların korunması için gümrük duvarlarının yükseltilmesini ister! Maxıme Rodınson, ithalât gümrüğünün tepkiler üzerine önce yüzde 8'e, daha sonra 1911'de yüzde 11'e yükseltildiğini belirtiyor fakat bunun hakiki bir himaye için gene de yetersiz olduğu üzerinde duruyor. Rodınson, 1914 yılına gelindiğinde Osmanlı Devleti'nde, çalışmakta olan 242 sınai işletmenin bulunduğunu; bunların sermayelerinin yüzde 10'unun yabancılara, yüzde 50'sinin Yunanlılara, yüzde 20'sinin Ermenilere, yüzde 5'inin Yahudilere ve nihayet yüzde 15'inin Müslüman Türklere ait olduğunu belirtiyor (“İslâmiyet ve Kapitalizm”, s. 175).
Gümrük Duvarları ancak 1923 tarihinde imzalanan Lozan Antlaşması'nda kabul edilen bir maddeyle yükseltilebilecek ve Türkiye'nin kendi gümrük tarifelerini uygulaması Batılı 'Dostlarımıza' kabul ettirilebilecektir. Ancak burada da bir kazık yediğimizi belirtmeliyiz.
Lozan kendi gümrük tarifelerimizi uygulamamızı kabul etmiştir ama, bunun için bir süre belirlemiştir! Bu yüzden Türkiye 1929'a kadar eski gümrük tarifelerini uygulamak zorunda bırakılmıştır. Yüzde 12.9 olan Gümrük tarifesi 1929 yılında yüzde 45.7'ye yükseltilerek, yıllardır devam eden bir dış ticaret açığı faciasına son verilmiştir.
İlginç olan, Lozan görüşmelerinde Türkiye'nin Baş Temsilcisi olan İsmet İnönü'nün 1946 yılında Türkiye'yi IMF'ye ve Dünya Bankası'na üye yaptıktan sonra bu açıkların yeniden hortlamış olmasıdır. Bunun sebebi, Türkiye'nin Atatürk'ün Plânlı Karma Ekonomi Siyasetini terk etmesidir.
Namık Kemal, Serbest Ticaret Anlaşmasını şöyle değerlendirmektedir: “Biz vaktiyle ziraatta olduğu gibi, zanaatta da kendi yağımızla kavruluyorduk. Hemen her ihtiyacımızı karşılayacak tezgâhlarımız vardı. Yirmi-otuz yıl içinde onların hepsi mahvoldu. Bunun sebebi Avrupalılara tanınan ticaret hürriyetidir.”
Ziya Paşa'ya göre de, “Uygulanan yanlış ekonomi politikası yüzünden Avrupa malları Osmanlı pazarlarını istilâ etmiş, bu yüzden esnaf işsiz kalmıştır.”

ATATÜRK'ÜN SERBEST PİYASAYA BAKIŞI
Atatürk T. B. M. M'de l.3.l922 tarihinde yaptığı bir konuşmada, Türk Milleti'ni ezen Tanzimat politikalarını şu........

© Yeşilgiresun