Bu maniye karşı da insanlar adedince kabiliyetler olduğu, herkesin bir düşüncesi olabileceği, farklı fikirlerden istifade etmenin insana çok büyük kazançlar sağlayacağı, istişare ve meşveret etmenin fikirleri daha çok geliştireceği, bencil bir anlayış olan ben modunun farklı fikirlerin çarpışması ve müzâkeresi ile kırılacağı ve her halükârda insanın kazançlı olacağı düşüncesi ile insan kurtulabilir. Bu noktada şu hakikat hiç unutulmamalıdır. “İnsanların en hayırlısı onlara faydalı olandır.”1

Fikri infirâdî ve tasavvur-u şahsî, her şeyi yalnız kendi açısından değerlendirmek ve kendi nefsi ve menfaati noktasından hareketle diğer insanlardan ayrılığa düşmektir. Bu düşünce bir menfaati elde etmek uğruna yapılabildiği gibi, hak taraftarı olma hassasiyetinden de kaynaklanabilir. Bu nedenle insan o fikirde ısrar eder. Bu da âlihimmet sahibi olmaya- yani insanların menfaati için kendi menfaatini terk etmeye- zıd kötü bir haslettir. Çünkü hakikati taharri edip ortaya çıkaran meşveret ve şahs-ı mânevî ruhuna muvafık değildir.

Zaman zaman fikr-i infirâdîye müptela zatlar ehl-i hamiyet zatların karşısına çıkar.........

© Yeni Asya