Diğer

21 Şubat 2024

Erzincan İliç'te, Anagold şirketinin işlettiği altın madenindeki felakette toprak altında kalan dokuz madenci, dokuz gün geçmesine rağmen bulunamadı. Arama faaliyeti, toprak kayması riski gerekçesiyle dün durduruldu. Bu kararın kayıp madencilerin yakınları üzerindeki etkisini hayal bile edemeyiz. Ama Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, düne kadar yani felaketin dokuzuncu gününde bile maden sahasına gitmemiş, bir geçmiş olsun dileğinde bulunmamıştı. Sadece kamusal sorumluluk gereği değil insani değerlere de yakın sayılmayacak olan bu tutumun politik bir tercih olduğu açık. Ardındaki motivasyonu bilmesek de.

Anagold İliç madenindeki faciayla ilgili başlatılan adli soruşturmada, gözaltı, tutuklama kararları verilse de maden işletmesi sürecinde insan hayatını hiçe sayan uygulamaların hesabının nasıl sorulacağı konusu önemini koruyor. Tıpkı köylülerin 130 bin TL karşılığında haklarından feragat etmelerine dair (ki, hukuken geçerli değil) imzalı yazılı belgeler ile 11 muhtarın şirket tarafından yurt dışı seyahatlere götürülmesinin (Merdan Yanardağ Tele1'de anlattı) hesabının nasıl sorulacağı konusu gibi.

Türkiye'de, bir tarafı ülkemizde faaliyet gösteren yabancı şirket olan ve yakın zamanda sonuçlanmış hiçbir rüşvet davasının olmayışı, rüşvet ve yolsuzluğa karşı kuruluşlar tarafından zaman zaman yayımladıkları raporlarda eleştiri olarak dile getirilir. Biz de bunları zaman zaman yazarız ama değişen bir şey olmaz.

Oysa rüşvet ve yolsuzlukla mücadele alanında, Türkiye'de kurallar doğru düzgün işletilmese bile birçok Batı ülkesinde bu suçlar sıkı yaptırımlara tabidir. Dahası büyük ölçekli şirketler yasal ve etik kodlara uymayı bir taahhütname olarak sitelerinde yayımlarlar.

Özellikle hisseleri borsalarda işlem gören şirketler için bu tür taahhütnameler ve etik kodlar daha ağırlık kazanır. Çünkü herhangi bir olumsuz gelişmenin sermaye piyasalarında işlem gören hisse senetleri üzerinde doğrudan etkisi nedeniyle yatırımcıların korunması hedeflenir.

Görüldüğü gibi her şey önünde sonunda yine para için ama bu, Türkiye'de faaliyet gösteren yabancı şirketlerin sorumluluklarının sorgulanmasına engel değil.

Anagold şirketinin yüzde 80 oranla büyük ortağı olan Kanada merkezli SSR Mining, yani SSR Madencilik şirketinin internet sitesinde dokuz sayfalık bir İş Davranışı ve Etik Kurallar metni yer alıyor.

Linkini paylaşıyorum.

Bu metin aslında şirketin bir taahhütnamesi niteliği taşıyor. Metnin "Yolsuzluk ve Rüşvetle Mücadele Yabancı Halkın Yolsuzluğu, Yetkililer Kanunu ve Yabancı Yolsuzluk Uygulamaları Kanunu" başlıklı bölümü İliç'te olup bitenleri yakından ilgilendiriyor. Çünkü orada Kanada ile ABD'deki yolsuzluk ve rüşvetle mücadele kanunları, "yabancı hükümete doğrudan veya dolaylı olarak değerli herhangi bir şeyin verilmesini yasakladığını hatırlatıyor. Ve bu yasalara göre, bir eylemi bir kararı etkilemek amacıyla, şirketin para mülk veya başka bir şeyi doğrudan ya da dolaylı olarak teklif edemeyeceğini, veremeyeceğini........

© T24