Kutsal, insan birlikteliğinin zorunlu bir Ka’be’si olarak doğdu. Cemaat halinde yaşama lüzumunun, yani politik hayvan olmanın, vücuda getirdiği bir ihtiyacı ifade ediyor. Doğal hayvanlıktan (zaruret hali) çıkıp iradî insanlığa (özgürlük hali) girişin gerektirdiği trafik işareti olarak kaçınılmaz bir inşa/kurgu olarak doğdu kutsal. Kutsal, sembolleştirilmiş bir şey değil, bizzat sembolün kendisidir. Kutsal, sembolikliğin odak noktası, navigasyon ekseninin sıfır noktasıdır. Kutsalı olmayan bir kolektif hayat mümkün değildir. Bu imkansızlık normatif bir lüzum değil, bir kaçınılmazlığın ifadesidir. Sembolikliğin doğa olduğu insanda sembolsüzlük insansızlık demek olur.

Kutsal, “kaçınılmaz” olduğu kadar “keyfi”dir de. Yani varlığı olmazsa olmazdır ama kendisinin ne olduğu önemsizdir. Kutsalın keyfiliğini (şu veya bu sembol oluşunu) onun gereksizliğine yoranlar hata yapar. Kutsalın kaçınılmazlığını onun ebedi bir özü olduğuna delil sayanlar da hata yapar. Kutsal, insan var oldukça hep vardır ve içerik olarak değişim ve varyasyon gösterir. Hiçbir kutsal, yerine yenisi konulmadan yıkılamaz. Neden? Çünkü birşeyi yıkmak için bir gerekçeniz olmalı. Bu gerekçe hak, hakikat, doğru, iyi, fayda, mantık, özgürlük vesaire gibi muhataplarınızın da makul ve hak göreceği bir gerekçe olmalıdır. Muhataplarınızın........

© Serbestiyet