Çok uzak olmayan bir geçmişte, İstanbul hakkında Batı basınında yazılar çıkmaya başladığında şehre Avrupa’dan muazzam bir turist akını vardı. Biraz aşağılık kompleksinden, biraz da alışık olmadığımız için bu turistleri çok önemsedik, el üstünde tuttuk. En azından ben ve arkadaşlarım. Birkaç tanesi benim bile evimde kaldı; arkadaşımın arkadaşları, İstanbul’da kalacak yer arıyorlarmış, serde Türk misafirperverliği de var tabii, evlerimiz de geniş, misafir odalarımız var, buyur ettik. İsrail’den Fransa’ya yerleşen gay edebi çift İstanbul seyahatlerinde taksicilerle yaşadığı erotik maceralardan çok memnun kalarak ayrıldılar. Portekizli filmci evdeki DVD koleksiyonumu görüp kendi malıymış gibi kullanmakta hiç tereddüt etmedi.

Birkaçıyla Asmalımescit’te artık olmayan barlarda tanışıldı. Bir gece kaldıkları oteli kaybeden Alman gençleri ezberden daha önce hiç bilmediğimiz Hotel Pelikan’a götürdük. Google Maps öncesi dönemdi, Hotel Pelikan’ın ne olduğunu ilk kez onlardan duymuştuk ama elimizle koymuş gibi bulduk. Yakup’un karşısındaymış, herhalde bir akşam otururken bilinçaltımıza işlenmiş.

O dönemin İstanbullu gençlerinin coşkuyla ağırladığı bu Avrupalı turistlerin çirkin yüzü de kendini bir süre sonra belli etmeye başladı. Adeta birbirini tekrar eden bir desen gibi hemen hiçbiri ne yaparsak yapalım memnun olmuyordu. İçki ısmarlıyoruz, yemeğe götürüyoruz, hesap ödetmiyoruz, yine de şikayet ediyorlar. Suratlarında hep bir tatminsizlik ifadesi. Sanırım hepsi Türkiye’yi küçümsüyor, kendilerinin daha üstün olduğunu belli etmeye çalışıyordu.

UCUZ TURİSTLER

En son bir akşam Ortaköy’de bir mantı gecesinde patladım. Yanımda dönemin çok ünlü bir kadın köşe yazarı vardı ve birlikte götürdüğümüz mantıcıyı beğenmeyen Fransız turistlere “Madem sipariş verdiniz o zaman ödeyeceksiniz,” diye kendi hesaplarını ödettik. Kuruşu kuruşuna hesaplatarak. O gün Avrupalı turistlerden nefret ettim, bir daha da ağırlamadım.

Sorunu zamanla fark ettim: İstanbul dışarıda çok havalıydı ama sadece ucuz turist çekiyordu. Parası olan turist için cazibesi yoktu. İyi lokantaları, otelleri hala sınırlıydı. 2000’lerin başı, her akşam Changa’da yiyecek halleri yok. Ama bir alternatif de yok. O yüzden Hotel Pelikan’da kalan, kuruşu kuruşuna hesap yapan o turistlerle doluydu sokaklar. Bugün çok daha iyi durumdayız ama o dönemin enerjisi, hayalleri, özgürlük ortamı, bizdeki heves yok. Zaten “biz” de artık İstanbul’da değiliz, kendi şehrimizde turist sayılırız.

Türkiye’nin Avrupa Birliği hayalinin sönmesi, hatta kamuoyunun çoğunluğunun bir dönem Avrupa Birliği’ne girmek dahi istememesinde bu turistlerin katkıları var oldu mu? Beni bile milliyetçi yapabilecek kadar berbat tiplerdi, neyse ki sonradan daha güzel insanlarla tanıştım ve bende ciddi bir Avrupalı düşmanlığı yaratan travmam da son buldu.

Aynı travma Cihangir’deki Kahve6’nın önünde masa beklerken yeniden hortladı. Elinde “Lonely Planet” ya da benzeri bir kitapla gelen—öyle bir kitap mı kaldı—turist nereden duyduysa Kahve6’yı bulmuş, kahvaltı etmek için çok heyecanlıydı. “20 minutes,” dendiğinde kendisine ayrıcalıklı muamele yapılmamasından hiç memnun olmadı. Tabii, sadece Avrupalı olduğu için ona öncelik verilmesi gerekiyordu değil mi?

O oturacak da Derya Köroğlu bekleyecek? Tamam oldu canım. Turistler çoğalan hücreler gibi bir anda sokağa doluşturlar, Köroğlu içeriye o turist yığınının arasından girmeye çalıştı. Neyse ki Kahve6’yı işletenler kimin müdavim........

© Habertürk