Microsoft geçtiğimiz yaz pek çok kişinin dikkatinden kaçan bir duyuru yaptı. Bundan böyle Office’te varsayılan (default) yazıtipini Calibri’den Aptos’a çevrilecekti. Her şey gibi yazıtipleri de eskiyor; 2007’de kullanılmaya başlanan Calibri’nin ömrünü tamamlaması da şaşırtıcı değil. Asıl şaşırtıcı olan birkaç aya yayılan bu değişimin geçtiğimiz günlerde kullanıcılar tarafından fark edilmesi.

Birkaç haftadır MS Office kullanıcıları isyanda. Calibri bir yere kaybolmadı, yerinde duruyor. İsteyen yeniden seçebilir. Ama yeni bir dosya açanlar klavyelerinin tuşlarına bastığında artık otomatik olarak Aptos yazıtipinde harfler görüyor ekranda. Pek çok kişinin yazıtipleriyle duygusal bir bağı yok, insanlar alışkanlıklarının değişmesinden şikayetçi daha çok. Bir de tabii teknoloji şirketlerinin kendi tercihlerini kullanıcılara dayatmasını artık kanıksadık. Önce gözümüz alışmıyor, itiraz ediyoruz, bir süre sonra kabullenmek zorunda bırakılıyoruz.

Calibri de bundan 17 sene önce böyle bir dayatmayla hayatımıza girdi ve en yaygın olarak kullanılan Times New Roman’ın iktidarına son verdi. Aslında bu değişim teknolojinin gelişmesi, bilgisayarların yaygınlaşması ve okumanın artık kağıttan değil ekrandan yapılan bir eyleme dönüşmesiyle ilgiliydi. Sonuçta Times New Roman kökleri daktiloya dayanan, ‘serif’li bir yazıtipiydi. Calibri ise modern çağı simgeleyen, sade, yalın, yuvarlak hatlara sahip ‘sans serif’ bir yazı tipi. Bu geçiş pragmatik bir çözüm olduğu kadar simgesel de bir değişimdi. Bilgisayar bu yazıtipi değişimiyle kendisinin daktilonun bir uzantısı olmadığını kanıtlıyor, kendi kimliğini yazıtipinde de belli ediyordu.

Microsoft yöneticileri Calibri’nin yerine tercih ettikleri Aptos’u “biraz daha değişik ve mizahi” olsun diye seçmişler. Şirketin bu değişimden sorumlu yöneticisi New York Times’a “Bilgisayarın modern çağına uygun yeni ve taze bir tasarım getirmek istedik,” diyor.

Aptos ilk bakışta biraz gayriciddi duruyor. Calibri’den bile daha ciddiyetsiz gibi. Yeni yazıtipiyle birkaç cümle yazmaya çalıştım, ilerleyemedim. Harflerin kıvrımı, arasındaki boşluk, özellikle Türkçe kelimelerdeki kullanımı beni itti. Zaten ben sonuna kadar serif’ciyim.

Serif ya da sans serif, işte bütün mesele bu. Tipolojiye meraklı olanlar bu kavramlara da elbette hakim. Tipolojiye meraklı olanların serif ve sans serif konusunda keskin fikirleri de var. Kendimi amatör bir yazıtipi meraklısı sayabilirim. Bir partide karşılaştığım grafik tasarımcısı arkadaşımla iki saat ayakta yazıtipleri üzerine konuşmuşluğum vardır.

Takıntılı bile sayılabilirim. Her kurumun kendi tasarım tercihleri olduğu için siz görmüyorsunuz ama uzun zamandır yazılarımı belli bir tiple yazıyorum. Hatta Adobe Caslon Pro ile yazabilmek için Adobe’ye para bile ödedim.

Okurken de yazarken de beni Adobe Caslon Pro’nun mükemmel tasarımı kadar tatmin eden pek az tasarım unsuru var. Bu yazı tipi Times New Roman’ın güncellenmiş hali gibi; özellikle “ş” ve “ç” harflerinin çengellerine ya “g” harfinin kıvrımına neredeyse bir sanat eserini inceler gibi bakıyorum. Adobe Caslon Pro kötü bir yazıyı bile olduğundan daha iyi gösteriyor, adeta yazıya sınıf atlatıyor. Bazen tıkandığımda kendi beynimden fışkıran cümlelerin sadece bu yazıtipiyle nasıl görüneceğini merak ettiğim için motive oluyorum.

Yazıtipi önemlidir, bu yüzden Calibri’ye bağlı olup yeni bir tercih yapmak zorunda bırakılanların bile acısını hissediyorum. Ben de zaman zaman bir gün Adobe’ye verecek param olmazsa nasıl yazı yazabileceğimi düşünüyorum. Ama........

© Habertürk