Dicir que ese asombro non era filosófico apuntaba a un erro, ao mesmo drama da historia. Para o filósofo, o éxito do fascismo radicaba en que "os seus adversarios se lle opoñen en nome do progreso como lei histórica". Como se esa idea do progreso nos fixese cegos ao supostamente xa superado, ou mesmo o validase. O mesmo fragmento comeza dicindo que a tradición dos oprimidos ensina que o estado de excepción é, en realidade, a regra. Páxinas antes, que o inimigo nunca acabara de vencer.
Unha amiga advertíamo este verán pasado. Dalgunha maneira, sinalaba que colocar aí, nese momento, nese tempo, a maldade do mundo, era unha trampa. Coma se ese mal, coma un funil, absorbese un antes e un despois, facendo pensar que tras diso nada así podería acontecer. Mesmo agora, cando falamos do xenocidio en Gaza, de que 'iso' volve acontecer —iso: persoas que afogan no mar tratando de recoller a axuda humanitaria; iso: bebés que morren de fame; iso: persoas que corren por un pouco de pan, como nos contou Primo Levi en Se isto é un home; iso: un campo de exterminio onde xa foron asasinados case 34.000 gazatís, dos que 14.000 eran crianzas— esquecemos o que foi unha constante na historia, esa catástrofe que amontoa ruína sobre ruína, como dicía Benjamin. Cando se fala da imposibilidade ou posibilidade do que sexa despois de Auschwitz, esquécese que Auschwitz é Vietnam, é o Gulag, é Sudán, é Camboia, a Illa de San Simón, Palestina.
No ano 2004, Didi Huberman publicou un libro titulado Imaxes a pesar de todo, dedicado ás catro imaxes arrebatadas a Auschwitz no verán de 1944, arrebatadas aos nazis que quixeron borrar toda pegada do horror, facer desaparecer todo rastro. Era o medo de Primo Levi: que ninguén crese o que contaba, por resultar inimaxinable, os seis millóns de xudeus exterminados na maquinaria do terror. Pero aínda así, non quero que sexa a excepción, non quero que o máis terrible que pasou cegue o máis terrible que está pasando. Non quero que ese lugar me impida pensar que o 17 de outubro do ano pasado o mundo aínda se preguntaba con certa indignación quen fora, se Israel ou Hamás, o responsable do bombardeo e do masacre no Hospital Al-Ahli Arabi en Gaza, onde foron asasinadas 500 persoas.
Aínda se pensaba inimaxinable bombardear un hospital. Despois dese día, Israel seguiu bombardeando hospitais, un tras outro. Antes e despois dese día, vin centos de imaxes por Instagram. Vin nenos tremendo, gritando, quitando dos entullos os corpos doutros nenos, corpos esnaquizados. Vin homes espidos e vendados, en ringleira, na rúa, nun camión. Homes, mulleres, familias enteiras baixo os escombros. Pero tamén vin burlas, bombas asinadas 'con amor' para Gaza por militares israelís, festas da humillación. Vin políticos falando de animais humanos, desexando que todo aquilo fose destruído, dicindo que alí non hai inocentes. Vin todo iso mesturado coas cousas que cada día compartimos nas redes. Non, nunca tiña visto en directo un xenocidio. Nunca me preguntara de maneira tan urxente como era posible que non se parase isto. Nunca me sentira eu tamén anestesiada, a pesar das imaxes, pasando dunha a outra, de Gaza ao próximo libro, ao que comiches hoxe, á praia tan bonita, noutra espiral da banalidade do mal.
Apunta a xornalista portuguesa Alexandra Lucas Coelho, a quen seguín nestes meses, cara a un tabú que impediu e que impide nomear o xenocidio en Palestina, que moito tempo demorou e demora en pronunciarse por parte dalgúns. Mentres Francesca Albanese, relatora para a Onu sobre a situación dos dereitos humanos nos territorios palestinos ocupados, falaba hai poucos días da Anatomía dun xenocidio, podiamos ver como a policía alemá cargaba contra os manifestantes por un alto o fogo en Gaza en Berlín. Un alto o fogo. Unha protesta. Despois de todo o que levamos vendo. Porén, a pesar do tabú, hoxe son moitos os xudeus que erguen a súa voz contra o Estado de Israel, que se suman ás protestas de milleiros de persoas en todo o mundo. E moitos os que o fixeron dende hai décadas, ou dende o inicio mesmo da súa creación, que trouxo consigo a expulsión de 800.000 palestinos das súas terras e unha historia constante de apartheid, violencia e humillacións.
Emmanuel Levinas, que perdeu parte da súa familia nos lager nazis, criticou a discriminación dos palestinos, e chegou a considerar se os outros, esa noción que desenvolveu a partir da experiencia xudía —os outros como os pobres, os orfos, os estranxeiros, os desposuídos da historia—serían xa os palestinos, tamén semitas, por certo. Enrique Dussel, para quen Levinas sería fundamental no desenvolvemento da Filosofía da Liberación latinoamericana, non só criticou a Israel dende unha perspectiva colonial, senón que destacou como o proxecto entrara xa en contradición dende o inicio, baseado nunha concepción teocrática do Estado incompatible coa comunidade xudía da modernidade, e coa democracia, como vemos constantemente no discurso dos seus dirixentes, onde o mesiánico eclipsou o político.
Volvo a Benjamin. El fala tamén dunha forza mesiánica ao que o pasado ten dereito, que "non pode despacharse á lixeira", pero ben distinta: unha forza débil, unha "débil forza mesiánica". Débil, imaxino que a súa forza reside precisamente nesa mesma condición, nesa mesma imposibilidade de ser forte, nese rumor que volve case inaudible, nese neno que hoxe tamén vin na pantalla do teléfono, bailando entre as ruínas, neses ollos que son o humano que nos queda, nesa voz que di que non, que protesta, que é o humano que nos queda. Non debera a memoria dun xenocidio, convocada unha e outra vez, axudar a evitar outro? Non sería iso honrar esa memoria? Escribía Lois Pereiro, na Modesta proposición para renunciar a facer xirar a roda hidráulica dunha cíclica historia universal da infamia: "De que parte que non sexa sempre a das novas vítimas, dos novos vencidos doutras guerras, podemos estar xa?".
Nieves Neira
Unha débil forza
9
0
16.04.2024
Dicir que ese asombro non era filosófico apuntaba a un erro, ao mesmo drama da historia. Para o filósofo, o éxito do fascismo radicaba en que "os seus adversarios se lle opoñen en nome do progreso como lei histórica". Como se esa idea do progreso nos fixese cegos ao supostamente xa superado, ou mesmo o validase. O mesmo fragmento comeza dicindo que a tradición dos oprimidos ensina que o estado de excepción é, en realidade, a regra. Páxinas antes, que o inimigo nunca acabara de vencer.
Unha amiga advertíamo este verán pasado. Dalgunha maneira, sinalaba que colocar aí, nese momento, nese tempo, a maldade do mundo, era unha trampa. Coma se ese mal, coma un funil, absorbese un antes e un despois, facendo pensar que tras diso nada así podería acontecer. Mesmo agora, cando falamos do xenocidio en Gaza, de que 'iso' volve acontecer —iso: persoas que afogan no mar tratando de recoller a axuda humanitaria; iso: bebés que morren de fame; iso: persoas que corren por un pouco de pan, como nos contou Primo Levi en Se isto é un home; iso: un campo de exterminio onde xa foron asasinados case 34.000 gazatís, dos que 14.000 eran crianzas— esquecemos o que foi unha constante na historia, esa catástrofe que amontoa ruína sobre ruína, como dicía Benjamin. Cando se fala da imposibilidade ou posibilidade do que sexa despois de Auschwitz, esquécese que Auschwitz é Vietnam, é o Gulag, é Sudán, é Camboia, a Illa de San Simón, Palestina.
No ano 2004, Didi Huberman publicou un libro........
© Galiciaé
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Rami G Khouri
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
