Η παλιά γειτονιά! Ένα χθες, χαμένο στου χρόνου την αχλύ! Εικόνες αγαπημένες, αξεθώριαστες, στη μνήμη και στην καρδιά!
Κι ήταν κάποιες μέρες γιορτινές, που οι δρόμοι της γέμιζαν από χρώματα και μουσικές, κυριολεκτικά, λες, από μυσταγωγία!
Κι ήταν τότε, που, τα γειτονικά σπίτια, άνοιγαν διάπλατα τις πόρτες τους, για να γιορτάσουν όλοι μαζί οι γείτονες, είτε ονομαστικές γιορτές ήταν αυτές, είτε μεγάλες γιορτές του χρόνου, Χριστούγεννα, Πάσχα, Δεκαπενταύγουστος, Απόκριες!
Και ήταν πραγματικά μεγάλα γιορταστικά γεγονότα για τους γείτονες, οι ανταλλαγές επισκέψεων στα γειτονικά σπίτια τις μέρες αυτές, οι λεγόμενες «βίζιτες». Μια κοινωνική εκδήλωση μεγάλου μεγέθους! Και μάλιστα, στα χωριά, εκτός της επίσκεψης των γειτόνων, προηγούνταν, αυτή του παπά, του προέδρου, των μεγαλύτερων, και, έπονταν οι νέοι. Και τότε ήταν, που, τα κεράσματα, έδιναν κι έπαιρναν, πολλές φορές δίπλα στο τζάκι, αν ήταν χειμώνας, όπου, ξετυλίγονταν και ιστορίες από παλιά, με απαραίτητο συμπλήρωμα των μεζέδων, το λουκουμάκι, τα σύκα, τους ξηρούς καρπούς…
Η μεγαλύτερη χαρά της γειτονιάς όμως, ήταν η γιορτή της Αποκριάς. Ήταν η γιορτή της χαράς για όλους, μικρούς και μεγάλους. Γιορτή της χαράς, γιατί, οι ρίζες της, ανάγονται στην αρχαιότητα, στις γιορτές του Διονύσου, γιου του Δία και της Σεμέλης, που ήταν ο θεός της χαράς, του κεφιού και του κρασιού, που, προς τιμή του, οι αρχαίοι, διοργάνωναν μεγαλόπρεπες γιορτές: Τα κατ’ Αγρούς Διονύσια, τα Λήναια, τα Ανθεστήρια και τα Μεγάλα Διονύσια. Κατά τις γιορτές αυτές μάλιστα, οι δούλοι γίνονταν ελεύθεροι μεταμφιεζόμενοι, με δέρματα ζώων και μάσκες, και, κατά συνέπεια, οι άνθρωποι με τις μεταμφιέσεις, απελευθερώνονταν από τα πάθη τους!
Από τους αρχαίους Έλληνες, το έθιμο αυτό των μεταμφιέσεων, πέρασε στους Ρωμαίους, και από αυτούς στους Βυζαντινούς, και, μάλιστα, παρόλο που ήταν ειδωλολατρικό, πέρασε και στους χριστιανούς, παρά τις απαγορεύσεις της Εκκλησίας: «Μηδένα άνδρα, γυναικείαν στολήν ενδιδύσκεσται, ή γυναίκα, την ανδράσιν αρμόδιον!». Τόση μάλιστα ήταν η δύναμη του εθίμου αυτού, ώστε, ο Μ. Κων., θέλοντας να φανεί αρεστός στη μητέρα του, την Αγία Ελένη, με αυστηρές διαταγές, απαγόρευσε στο βυζαντινό κράτος, τα καρναβάλια, ποτέ όμως οι άνθρωποι δεν έπαψαν να τα γιορτάζουν, αφού, η γιορτή αυτή είχε ριζώσει για τα καλά στις ψυχές τους! Έφτασαν μάλιστα να διοργανώνουν και μέσα στο ίδιο το παλάτι το «χορό των ζητιάνων», όπου, έπαιρναν μέρος όλοι οι ζητιάνοι της πόλης, μεταμφιεσμένοι σε «κυρίους!».
Έτσι, το Καρναβάλι συνεχίζεται ως σήμερα, που εμείς το λέμε Αποκριές. (από, και κρέας, δηλ., απέχω από το κρέας, σταματώ να τρώω κρέας)
Οι γιορτές της Αποκριάς, διαρκούν τρεις Εβδομάδες.
Η πρώτη, ξεκινά από την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου, που είναι σύμφωνα με την ευαγγελική περικοπή, η Εβδομάδα της ταπείνωσης και της μετάνοιας και της προσευχής. Ο λαός, την Εβδομάδα αυτή, την ονομάζει Αμολητή ή Προφωνή και πιστεύει, πως, οι ψυχές των νεκρών ανεβαίνουν στον απάνω κόσμο. Προφωνή, γιατί οι ντελάλης της παλιάς εποχής, διαλαλούσε τον ερχομό της γιορτής, τότε, λέγοντας: «Προσφωνούμεν σοι πτωχέ, το σακίν σου πώλησον, την εορτήν διαβίβασον», δηλ., προέτρεπε τους ανθρώπους, να πουλήσουν ακόμη και το σακάκι τους, αν δεν είχαν χρήματα, για να συμμετάσχουν κι αυτοί, στη χαρά της Αποκριάς! Αυτή την Εβδομάδα, επιτρέπεται η κρεοφαγία.
Η δεύτερη Εβδομάδα, είναι αυτή της Αποκριάς, που έχει νηστεία Τετάρτη και Παρασκευή, ενώ, τις άλλες μέρες επιτρέπονται τα πάντα, εκτός κρέατος. Επί πλέον η Πέμπτη αυτής της Εβδομάδας, είναι η Τσικνοπέμπτη ή αλλιώς η Πέμπτη των χοιροσφάγιων, παλιά.
Η τρίτη Εβδομάδα της Αποκριάς, είναι η Εβδομάδα της Τυρινής ή Μακαρονούς, ενώ η Κυριακή της Τυρινής είναι η Τρανή Αποκριά, ή αλλιώς, η Κυριακή του Καρναβαλιού. Η λέξη Καρναβάλι, σημαίνει, διακοπή από την κρεοφαγία: carne=κρέας, jenamen=αποχή
Ονομαστότερα Καρναβάλια του κόσμου, είναι αυτά, του Ρίου ντε Τζανέιρο (Βραζιλία), της Βενετίας(Ιταλία), της Νέας Ορλεάνης(Η.Π.Α.), το Πατρινό Καρναβάλι της Ελλάδας κ.ά.
Ο πρώτος αποκριάτικος χορός, στην Ελλάδα, πρωτοπαρουσιάστηκε στην Αίγινα, το 1826, ως πρωτεύουσα του νεοσυσταθέντος τότε ελληνικού κράτους, διοργανωμένος από τον Φίνλεϋ, (Άγγλος Φιλέλληνας, ιστορικός), σε έπαυλη, που διατηρούσε εκεί, ενώ, στα 1829, τρία χρόνια αργότερα, διοργανώθηκε στο Ανάπλι από τον Καποδίστρια και από τους ναυάρχους των Συμμαχικών Δυνάμεων, που διέμεναν στην πόλη.
Στη συνέχεια, φτάνοντας στα 1841, άρχισε η Αποκριά να παίρνει πάνδημο χαρακτήρα στην Αθήνα, οπότε, στις γειτονιές εμφανίστηκαν, ο Αρκουδιάρης με τη μαϊμού και την Αρκούδα, καθώς και οι Ξυλοπόδαροι, και το Γαϊτανάκι στις πλατείες, με τις πολύχρωμες κορδέλες, τον πανύψηλο στύλο, με τη συνοδεία νταουλιών.
Το απόγευμα της Κυριακής της Τυρινής, στην Εκκλησία, τελείται ο Εσπερινός της Συγχώρεσης, ή αλλιώς, το Συγχώριο, όπου λαμβάνει χώρα αμοιβαία συγχώρεση, ιερέα και πιστών μεταξύ τους.
Στο βραδινό τραπέζι της Κυριακής της Τυρινής, τέλειωναν παλιά, ό,τι είχε σχέση με την Αποκριά, με το έθιμο του « Χάσκα», όπου, μετά το φαγητό, ο γεροντότερος της οικογένειας, έδενε σ’ ένα μακρύ σκοινί, ένα αβγό βρασμένο και το γυρνούσε κυκλικά γύρω από το τραπέζι, που κάθονταν τα μέλη της οικογένειας, ενώ, ο καθένας τους, περίμενε με το στόμα ανοιχτό, να το πιάσει. Αυτός που θα του τύχαινε, θεωρούνταν τυχερός, ενώ το αβγό φυλασσόταν στο Εικονοστάσι του σπιτιού ως του Πάσχα, για φυλαχτό του σπιτιού. «Με αβγό κλείνω», λοιπόν, «με αβγό ανοίγω», έλεγαν, αφού το αβγό που έτρωγαν, ήταν το τελευταίο αρτύσιμο φαγητό, πριν από το ξημέρωμα της Σαρακοστής, ενώ, το πρώτο πάλι αρτύσιμο, που έβαζαν στο στόμα τους, ήταν, το κόκκινο αβγό στο πασχαλιάτικο τραπέζι, μετά από την Ανάσταση!
Η επόμενη μέρα της Κυριακής της Τυρινής, είναι η πρώτη μέρα της Μ.Τεσσαρακοστής, η Καθαρή Δευτέρα, που σηματοδοτεί την πρώτη ανοιξιάτικη έξοδο του κόσμου, μικρών και μεγάλων στην εξοχή, με τα σαρακοστιανά φαγητά και το κατεξοχήν έθιμο της μέρας, που είναι το πέταγμα του χαρταετού.
Ο χαρταετός, είναι κινέζικη ανακάλυψη, του 206 π.Χ., και, χρησιμοποιήθηκε ως βάση μιας μεγάλης εφεύρεσης του Βενιαμίν Φραγκλίνου, που, ανακάλυψε το αλεξικέραυνο, εργάστηκε πάνω στον ηλεκτρισμό, στο αρνητικό και θετικό φορτίο, ενώ, με το πέταγμα ενός χαρταετού, απέδειξε, πως, ο κεραυνός είναι στατικός ηλεκτρισμός.
Καλή Σαρακοστή!
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Mort Laitner
Rami G Khouri
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
visit website
